หลายสัปดาห์ก่อนหน้านี้ มีข่าว “ตู้ปันสุข” ขึ้นมาเป็นกระแสดราม่า เมื่อมีความตั้งใจดีของคนไทยจำนวนหนึ่งออกมาตั้งตู้แจกของฟรีแต่ก็ถูกทำลายจากคนที่ไม่มีจิตสำนึก
ข่าวที่ออกมาตามสื่อพบว่า คนกลุ่มหนึ่งหยิบของไปครั้งเดียวเกือบหมดตู้ ส่วนอีกกลุ่มขับรถยนต์มาหยิบไปครั้งละมาก ๆ คล้ายคนมีฐานะดีอยู่แล้ว หรือคล้ายนำไปขายต่อ
พฤติกรรมแบบนี้นอกจากจะทำลายความตั้งใจที่ดีของผู้ให้แล้ว ก็ยังเป็นการทำลายการให้และการรับซึ่งเป็นวัฒนธรรมอันดีงามของคนไทยอีกด้วย
มาถึงวันนี้ ไทยไม่มีผู้ติดเชื้อจากภายในประเทศมากกว่า 30 วันแล้ว ทำให้ไทยมีชื่อเสียงด้านความปลอดภัยจาก Covid-19 จนมีข่าวว่า คนจีนเลือกมาไทยเป็นอันดับ 1 จากการสำรวจที่มีอัตราสูงถึง 71% (MG Online)
เศรษฐกิจไทยกำลังตก สิ่งที่จะใช้เชิดชูได้ในเวลานี้นอกจากความปลอดภัยจาก Covid-19 แล้วก็เห็นจะมีแต่วัฒนธรรมการให้และการรับอันดีงามของคนไทย
การที่มีคนไม่สมควรได้ไปฉกของจากตู้ปันสุข แม้ไม่มีกฎหมายใดบัญญัติให้เอาผิด แต่ข่าวนี้ก็บั่นทอนกำลังใจของคนที่อยากให้ อยากแบ่งปันไปมากจนกระแสตู้ปันสุขเงียบหายไป
หากวันนั้น กรมประชาสงเคราะห์จะร่วมมือกับกระทรวงวัฒนธรรมส่งตัวแทนตามแกะรอยไปเยี่ยมบ้านผู้ไปรับที่เป็นข่าวพร้อมสื่อมวลชน หากพบว่าฐานะยากจนจริงก็ให้ความช่วยเหลือพร้อมอธิบายวิธีการและปริมาณที่ควรหยิบไป และออกข่าวให้ทุกคนทราบให้หมดข้อข้องใจ
ตรงกันข้าม หากคนกลุ่มนั้นไม่อยู่ในฐานะที่จะไปรับของจากตู้ปันสุขก็ยังคงให้ความช่วยเหลือและอธิบายไม่ต่างกัน แต่ภาพและข่าวที่ปรากฎจะทำให้ผู้ไม่สมควรไปรับก็คงไม่คิดอยากไปรับอีกต่อไป
เหตุผลอะไรและทำไมจึงต้องทำกันถึงขนาดนั้น ???

การแพร่ระบาดของเชื้อ Covid-19 ทำลายเศรษฐกิจโลกไปมาก IATA (International Air Transport Association) คาดการว่า สายการบินทั่วโลกจะขาดทุนถึง 8.4 หมื่นล้านดอลล่าร์ หรือเกือบ 3 ล้านล้านบาท
สายการบินต้องปิดตัวหลายรายส่งผลให้การท่องเที่ยว การโรงแรม และธุรกิจการค้าอีกนับไม่ถ้วนที่เกี่ยวพันกับสายการบินต้องขาดทุนและต้องปิดตัวตาม
ส่วน IMF ให้ข้อมูลว่า เศรษฐกิจโลกจากการแพร่ระบาดของโควิด-19 จะทำให้คนตกงานทั่วโลกนับถึงไตรมาส 2 กว่า 300 ล้านคน สร้างความสูญเสียต่อเศรษฐกิจโลกกว่า 12.5 ล้านล้านดอลล่าร์ หรือ 387 ล้านล้านบาท
ส่วนประเทศไทย สำนักงานสภาพัฒนาฯ คาดว่า ปี 2563 นี้ คนไทยจะถูกเลิกจ้างราว 8.4 ล้านคน หากรวมคนว่างงานเดิม เด็กจบใหม่ และผลกระทบต่อเนื่องจาก Covid-19 แม้จะยังไม่ชัดเจนแต่ก็เชื่อว่า คนว่างงานของไทยน่าจะมากกว่า 10 ล้านคน
คนว่างงานมากกว่า 10 ล้านคนหากมีเด็กและคนชราที่ต้องดูแล จำนวนคนที่จะได้รับผลกระทบของไทยอาจมากถึง 20 หรือ 30 ล้านคนก็ได้ ขณะที่เศรษฐกิจของไทยจะติดลบถึง 7.7%
เศรษฐกิจติดลบทุกแห่งมันสื่อว่า นอกจากจะมีคนตกงานมาก ๆ แล้ว คนมีงาน มีเงินเดือนก็จะมีรายได้ลดลง น้อยคนจริง ๆ จะมีรายได้เพิ่มขึ้นจากอาชีพที่ได้ผลบวกจากการแพร่ระบาดและการกักตัวซึ่งวันนี้ ตัวเลขคนติดเชื้อ Covid-19 ทั่วโลกทะลุเกิน 10 ล้านไปแล้ว
สถานการณ์แบบนี้จึงฟันธงได้ว่า ไทยจะแย่แน่ ๆ และต่อให้ไทยเปิดประเทศก็เสี่ยงต่อการแพร่ระบาดรอบ 2 ที่นักวิชาการทุกฝ่ายคาดการว่าต้องเกิดแน่และจะหนักกว่าครั้งแรกอีกด้วย
ดังนั้น หากรัฐบาลยังไม่สามารถสร้างวิธีการให้ทุกคนมีอาหารอิ่มท้อง ยังไม่มีครัวครบทุกหมู่บ้านทั่วประเทศหรือวิธีการอื่น ๆ เตรียมการไว้ การส่งเสริม “ตู้ปันสุข” ให้ทุกหมู่บ้าน ทุกชุมชนจึงเป็นเรื่องที่ดีทางหนึ่ง
ตู้ปันสุขจะช่วยในยามเศรษฐกิจที่ตกไปทั่วโลกระหว่างผู้ที่มี ผู้ที่พอจะให้ได้ กับผู้ที่ขาด
นี่จึงเป็นเหตุผลที่กรมประชาสงเคราะห์และกระทรวงวัฒนธรรมต้องเข้ามามีส่วนร่วม ต้องเข้ามาจัดระเบียบให้ตู้ปันสุขเป็นวัฒนธรรมการให้และการรับที่ดีของคนไทย เพื่อช่วยเหลือสงเคราะห์ และเผยแพร่ทั้งด้านดีและไม่ดีเพื่อให้ด้านไม่ดีหมดไปและให้คงเหลือไว้แต่เพียงด้านดี
การแกะรอย การไปเยี่ยมบ้านผู้ไปรับของจากตู้ปันสุขที่เป็นข่าว ที่ดูไม่ควรรับจึงเป็นการส่งเสริมตู้ปันสุขให้มีคุณค่า สร้างความภาคภูมิใจให้ผู้ให้ เป็นการส่งเสริมวัฒนธรรมการให้และการรับอันดีงาม และเป็นการช่วยเหลือเสน่ห์ของสังคมให้น่าอยู่ต่อไป
นี่จึงเป็นคำตอบของคำถามข้างต้น

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/