‘บริหารจัดการ’ ควรใช้ร่วมกัน หรือควรใช้แยกกันเป็น ‘การบริหาร’ และ ‘การจัดการ’ ?
คำเหล่านี้ไม่ว่าจะอยู่รวมกันหรือแยกกัน หากจะว่าเข้าใจง่ายก็ ‘ง่าย’ แต่หากจะว่าเข้าใจยากก็ ‘ยาก’ มันแตกต่างกันอย่างไร ให้ประโยชน์ต่อธุรกิจ และต่อชีวิตประจำวันอย่างไร ?

ในการแข่งขันฟุตบอล ก่อนที่กองหลังจะส่งบอลไปแดนหน้า กองหลังต้องพิจารณาก่อนว่าสถานการณ์แดนหน้าเป็นอย่างไร และควรส่งลูกบอลไปตรงไหนเพื่อให้กองหน้าทำประตูได้
ส่วนกองหน้าก็ต้องหาวิธีการจะรับบอลอย่างไร ส่งต่ออย่างไร และจะใช้กลยุทธ์อะไรเพื่อพาลูกบอลไปทำประตูสู่ชัยชนะให้ได้ตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ในแผน
กองหลังทำหน้าที่พิจารณา มองสถานการณ์ และตัดสินใจเปิดบอล ส่วนกองหน้าก็สร้างวิธีการ สร้างกลยุทธ์ สร้างแผน ลงมือทำตามแผน และทำให้ได้ตามที่กองหลังส่งมา
ด้วยเหตุนี้ กองหลังจึงเปรียบเสมือนฝ่ายบริหาร กองหน้าก็เปรียบเสมือนฝ่ายจัดการ
แต่ในหลายสถานการณ์ที่กองหลังต้องขึ้นแดนหน้า รับบอล ส่งบอล และยิงประตู ส่วนกองหน้าก็ต้องลงแดนหลังเพื่อช่วยรับบอล ส่งบอลไปยังตำแหน่งที่เหมาะสมในแดนหน้าเช่นกัน
กองหลังและกองหน้าจึงมีหน้าที่ต่างกัน แต่ต้องเล่นร่วมกันอย่างแยกไม่ออก การบริหารและการจัดการก็มีหน้าที่ต่างกัน แต่ต้องทำงานร่วมกันอย่างแยกไม่ออกเช่นกัน

‘การบริหาร’ ภาษาอังกฤษเรียก “Administration” หากค้นหาความหมายจากนักทฤษฎีต่าง ๆ จะพบหลากหลาย แต่ทุกทฤษฎีจะให้ความหมายพื้นฐานคล้ายกับฟุตบอลข้างต้น
การบริหารคือ “การพิจารณาสถานการณ์ที่จะเกิดขึ้นให้ถูกต้องและแม่นยำ”
ในเมื่อต้องการ ‘ความถูกต้องและแม่นยำ’ คนที่มีทักษะบริหารต้องการอะไร ?
คำตอบคือ ‘วิสัยทัศน์’ ในการมองสถานการณ์ มองข้อมูล ข่าวสาร ตัวเลขย้อนหลัง สถิติ หลักการ เหตุผล แนวคิด ทฤษฏี การเปรียบเทียบ และอื่น ๆ เพื่อประกอบการพิจารณา
คนมีวิสัยทัศน์ดีจึงมักมองได้ 2 ด้านหรือมากกว่า มองเห็นข้อดีและข้อเสียของแต่ละด้าน ต้องปรึกษาเพื่อตัดสินใจให้ถูกทาง ส่วนคนมีวิสัยทัศน์สั้น หรือมองไม่กว้างก็มักมองได้ด้านเดียว เชื่อด้านเดียว ไม่ปรึกษา การพิจารณาก็จะแคบทำให้ฝ่ายจัดการแคบและพลาดเป้าไปด้วย
คนที่อยู่ฝ่ายบริหารจึงต้องหมั่นฝึกวิสัยทัศน์ให้กว้างไกลและทัศนคติให้เป็นบวกเสมอ
ส่วน ‘การจัดการ’ ภาษาอังกฤษเรียก “Management” ความหมายก็หลากหลายเช่นกัน และให้ความหมายพื้นฐานคล้ายกับฟุตบอลเช่นกัน
การจัดการคือ “การกำหนดเป้าหมายและการปฏิบัติเพื่อให้วิสัยทัศน์ได้รับความสำเร็จ”
ในเมื่อต้องการ ‘ความสำเร็จ’ คนที่มีทักษะการจัดการต้องการอะไร ?
ข้อ 1 ต้องรู้และเข้าใจ ‘วิสัยทัศน์’ ที่ฝ่ายบริหารสรุปก่อน ฝ่ายจัดการที่ไม่รู้วิสัยทัศน์ก็จะทำงานไปวัน ๆ ไม่มีเป้าหมาย หรือมีแต่ไม่ใช่เป้าหมายที่แท้จริงจนเป็นความสำเร็จที่ไม่แท้จริง
ข้อ 2 ต้องรู้เป้าหมาย หรือสร้างเป้าหมายขึ้นมาเองให้สอดคล้องกับ ‘วิสัยทัศน์’ และ
ข้อ 3 ต้องสร้างแผนงาน ฝึกกำลังพล พัฒนาทักษะ สร้างการประสานงาน การรายงาน การอำนวยการ การเงิน การจัดสรรทรัพยากรต่าง ๆ และอื่น ๆ เพื่อให้เป้าหมายสำเร็จซึ่งมีทฤษฎีการจัดการที่มีประสิทธิภาพให้เลือกใช้มากมาย เช่น ทฤษฎี POSDCoRB ของลูเทอร์ กูลิค หรือ POCCC ของอองริ ฟาโยล เป็นต้น
ถามว่า ฝ่ายจัดการจะคิดจะสร้างวิธีการทำงานเองโดยไม่ยึดทฤษฏีใด ๆ เลยได้หรือไม่ ?
คำตอบคือ ในฟุตบอล วอลเล่บอล หรือแม้แต่กีฬาที่เล่นคนเดียว เช่น กอล์ฟ เทควันโดก็ยังต้องมีแผนการซ้อม การฝึก และการเล่น ดังนั้น การคิดและการสร้างวิธีการเองก็อาจทำได้
แต่การทำงานเป็นทีมต้องมีรูปแบบที่ชัดเจน การใช้ทฤษฏีการจัดการที่ผ่านการพิสูจน์ มีความสำเร็จให้เห็นมานานแล้วย่อมดีกว่า มันก็วนกลับมาที่ ‘วิสัยทัศน์’ ในการตัดสินใจเลือกใช้
นี่คือความแตกต่างและความสัมพันธ์ของการบริหารและการจัดการที่แยกกันไม่ขาด
ในธุรกิจที่มีการบริหารและการจัดการสมบูรณ์ก็จะเกิดการพิจารณาสถานการณ์ต่าง ๆ บ่อย ๆ เช่น ผลจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน การตลาด การพัฒนาคน การขาย การเลือกใช้ทฤษฎีการจัดการใดเพื่อสร้างเป้าหมาย สร้างขั้นตอนการทำงาน และสร้างแผนงาน เป็นต้น
ในเรื่องทั่วไป เช่น เข้างานสายบ่อยจะส่งผลอย่างไร วันนี้จะมีฝนตกหรือไม่ รถจะติดมากแค่ไหน ราคาน้ำมันกำลังอยู่ในช่วงขาขึ้น เราจะต้องแก้ไขอย่างไร วางแผนใช้รถอย่างไร เป็นต้น
‘การบริหาร’ หรือ ‘การจัดการ’ คนผู้หนึ่งไม่ว่าจะทำงานอะไรหรือใช้ชีวิตแบบไหน หากมีทักษะเพียงอย่างเดียว การใช้ชีวิตย่อมมีรูปแบบดูดี และเดินไปสู่ความสุขและความสำเร็จได้ง่าย
แต่หากมีทักษะทั้ง 2 ด้านก็ถือเป็นยอดคนที่เล่นบอลได้ทั้งกองหลังและกองหน้า
นี่คือ ‘บริหารจัดการ’ ที่ไม่ว่าจะใช้รวมกันหรือแยกจากกันต่างก็มีความสำคัญต่อทุกคนที่ไม่ควรละเลยทั้งสิ้น

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
CEO – SNP Group

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : April 26, 2022