ผู้บริโภคพยายามลดค่าใช้จ่ายเพราะภาวะเงินเฟ้อและหันไปใช้บริการแทน ต้นทุนการขนส่งสินค้าทางทะเลตกฮวบถึงระดับต่ำสุดในรอบ 2 ปีเพราะเศรษฐกิจโลกสะดุด อนาคตริบหรี่ลงสำหรับเรือขนส่งตู้บรรทุกสินค้าที่ทำกำไรแบบทุบสถิติในช่วงที่มีโรคระบาด ตู้สินค้าขนาด 40 ฟุตถูกส่งจากท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดในโลกในเมืองเซี่ยงไฮ้มายังนครลอสแอนเจลิสมีค่าบริการ 3,779 ดอลลาร์สหรัฐ นับเป็นครั้งแรกที่ราคา ณ ปัจจุบันต่ำกว่า 4,000 ดอลลาร์สหรัฐนับตั้งแต่เดือนกันยายนในปี 2020 และเท่ากับครึ่งหนึ่งของอัตราค่าบริการเมื่อสามเดือนก่อนนี้ โดยอ้างอิงจากข้อมูลของ Drewry ที่ปรึกษางานวิจัยทางทะเล ในขณะที่ยอดการส่งออกของจีนยังคงพุ่งสูงขึ้นในเดือนสิงหาคม คาดว่าจะยังคงชะลอตัวต่อเนื่อง ซึ่งเป็นอาการสะดุดที่กำลังเกิดขึ้นกับระบบเศรษฐกิจของทั้งประเทศที่พัฒนาแล้วและกำลังพัฒนาเท่าเทียมกัน โดยมีเหตุมาจากตั้งแต่ภาวะเงินเฟ้อที่พุ่งสูงขึ้นและค่าเงินสกุลดอลลาร์สหรัฐที่กำลังแข็งค่าขึ้นอย่างรวดเร็วไปจนถึงการขึ้นอัตราดอกเบี้ยของธนาคารกลางและภาวะการค้าที่เลวร้ายลงที่โทษกันว่าเป็นเพราะการก่อสงครามของรัสเซียในยูเครน

ไซมอน เฮนี่ ผู้จัดการอาวุโสแผนกวิจัยตู้สินค้าของ Drewry กล่าวว่า น่าจะพอพูดได้ว่าภาพรวมระดับอุปสงค์ของการขนส่งตู้สินค้าผ่านมหาสมุทรแปซิฟิกกำลังดิ่งลงอย่างรวดเร็ว แม้จะอยู่ในช่วงเวลาที่ระดับการค้าที่ขนส่งทางทะเลน่าจะหนาแน่นถึงขีดสุด แต่ระดับอุปสงค์ต่อสินค้าจากจีนทั่วโลกกลับตกต่ำลงเรื่อยๆ เพราะผู้บริโภคต่างพยายามลดค่าใช้จ่ายด้วยเหตุจากภาวะเงินเฟ้อและหันไปใช้บริการแทนการซื้อสินค้า โรงงานในยุโรปและส่วนอื่น ๆ ของเอเชียกำลังพยายามลดกำลังการผลิตลง ภาวะการชะลอตัวของเศรษฐกิจจีนนั้นทำให้ระดับอุปสงค์ของการนำเข้าสินค้าลดลง ในขณะที่บริษัทต่างๆ ทั้งในยุโรปและเอเชียกำลังเห็นว่าคำสั่งซื้อจากผู้ซื้อในจีนเริ่มขยายตัวช้าลงหรืออาจลดลงด้วย สำหรับสายเดินเรือขนส่งทั่วโลกแล้ว สถานการณ์เช่นนี้เหมือนเป็นช่วงผ่อนคลายตารางเวลาที่เคยหนาแน่นแต่ก็ทำให้ต้องกังวลที่โอกาสทำกำไรมหาศาลอันเกิดจากความต้องการสินค้าในครัวเรือนต่างๆ ของผู้บริโภคที่สูงผิดปกติเพราะโรคระบาดก็กำลังจะชะลอตัวลงด้วยเช่นกัน

จอห์น แมคคาวน์ ผู้ที่คร่ำหวอดในวงการและผู้ก่อตั้งบริษัท Blue Alpha Capital กล่าวว่า แม้จะเห็นได้ชัดขึ้นว่าช่วงไตรมาสที่ 2 ของปี 2022 จะเป็นช่วงทำรายได้สูงสุดก็ตามที แต่การที่จะมาพูดถึงเรื่องรายได้ลดลงหรือขาดรายได้และกลับสู่ระดับรายได้ในสมัยก่อนมีโรคระบาด ก็คงจะพูดกันเร็วเกินไป ราคาหุ้นของ AP Moller-Maersk ที่มีสำนักงานใหญ่ในโคเปนเฮเกนตกลงมาต่ำที่สุดนับตั้งแต่เดือนมีนาคม 2021 เมื่อวันศุกร์นี้ และ ส่วนหุ้น Hapag-Lloyd ของเยอรมนีก็ร่วงถึงจุดต่ำสุดนับตั้งแต่เดือนมิถุนายนปีที่แล้ว Cosco Shipping Holdings สายเรือขนส่งที่ใหญ่ที่สุดของจีน ก็ราคาตกลงที่สุดในรอบ 17 เดือน หุ้นของ Matson บริษัทขนาดย่อมลงมาที่มีฐานอยู่ในฮอนโนลูลู ซึ่งให้บริการขนส่งเร่งด่วนจากเอเชียมายังสหรัฐฯ ข้ามมหาสมุทรแปซิฟิก มีค่าหุ้นเหลือแค่ครึ่งเดียวจากที่เคยทำสถิติสูงสุดไว้ในเดือนมีนาคม เมื่อประมาณ 2 ปีก่อนนี้ระดับอุปสงค์สำหรับการนำเข้าของสหรัฐฯ พุ่งสูงขึ้นมาก จนทำให้มีเรือขนส่งสินค้าต้องต่อแถวรออยู่นอกชายฝั่งทางใต้ของรัฐแคลิฟอร์เนียกันตลอดปี 2021 ซึ่งเคยมีจำนวนเรือมาต่อแถวรอกันมากถึง 109 ลำในเดือนมกราคมปีนี้ แต่เมื่อวันศุกร์นี้ มีสายเดินเรือที่เข้าเทียบท่าเรือต่าง ๆ ในลอสแอนเจลิสและลองบีชเพียงแค่ 8 ลำเท่านั้น

การนำเข้าสินค้าของสหรัฐฯ ไม่ได้ถึงกับกำลังดิ่งเหว แต่กำลังชะลอตัวลงมาอยู่ในระดับที่เคยเป็นมาในช่วงเวลาก่อนโควิด-19 ระบาดเท่านั้นเอง อัตราค่าขนส่งด้วยตู้สินค้าที่ลดลงเรื่อย ๆ นั้นกำลังสร้างแรงกดดันให้ผู้ให้บริการขนส่งที่เคยผลักดันให้ลูกค้าทำสัญญาระยะยาวในช่วงที่อัตราค่าบริการกำลังพุ่งสูงขึ้นในช่วงต้นปี 2022 ยกตัวอย่างเช่น
Maersk แจ้งว่าเมื่อไม่นานมานี้ บริการขนส่งสินค้าระยะไกลของบริษัทฯ มีประมาณถึงร้อยละ 72 ที่มีสัญญาผูกพันไว้ล่วงหน้าแล้ว

Walmart, Amazon.com และ Ikea เป็นส่วนหนึ่งในหลาย ๆ บริษัทที่ทำสัญญาระยะยาวไว้ในช่วงที่ค่าขนส่งกำลังทำสถิติสูงขึ้นจนเกือบติดเพดาน จากการวิเคราะห์ของบริษัท Xeneta บรรดาผู้นำเข้าในสหรัฐฯ และยุโรปต่างพยายามที่จะลดปริมาณการขนส่งสินค้าจากเอเชียลง แม้จะต้องทนรับผลกระทบจากภาวะเงินเฟ้อก็ตาม มีลูกค้าของสายเดินเรือขนส่งสินค้าหลายรายที่ต้องการจะเจรจาขอส่วนลดค่าบริการ บรรดาตัวแทนบริษัทขนส่งและผู้ให้บริการจัดการการขนส่งสินค้าต่างต้องรับโทรศัพท์จากเจ้าของสินค้าที่ต่อสายเข้ามากันอย่างไม่ขาดสายเพื่อขอให้ลดราคาค่าขนส่งให้ ในขณะที่ผู้ส่งออกบางรายที่ทำสัญญาระยะยาวไว้ล่วงหน้าต่างพากันกำลังต่อว่าผู้ให้บริการขนส่งที่ต้องจ่ายค่าขนส่งสูงเกือบสองเท่าของราคาตลาดจริงในปัจจุบัน ส่วนพวกผู้ให้บริการการขนส่งก็ต้องการให้ผู้ส่งออกเพิ่มปริมาณสินค้าที่จะขนส่งไปขึ้นมาก ๆ แต่หลาย ๆ รายก็ปฏิเสธเพราะต่างคาดว่าเศรษฐกิจกำลังชะลอตัว

ปีเตอร์ แซนด์ หัวหน้าทีมวิเคราะห์แจ้งว่าพวกเขาได้ทำการสำรวจกลุ่มลูกค้าบริการขนส่งเหล่านี้ดูแล้วพบว่ามีประมาณร้อยละ 50 ที่สามารถต่อรองราคาที่ทำสัญญาไว้ให้ลดลงมาได้ อัตราค่าขนส่งที่ตกต่ำลงนี้เป็นผลมาจากระดับอุปสงค์ที่กำลังหดตัวลงทั่วโลก และการจราจรที่เคยแออัดตามท่าเรือต่างเริ่มเบาบางลง ทำให้บรรดาสายเดินเรือขนส่งสินค้าสามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นด้วย

นักเศรษฐศาสตร์หลายรายพยากรณ์ไว้ว่า มูลค่าการส่งออกของจีนจะขยายตัวร้อยละ 9 ซึ่งเป็นการขยายตัวลดลงมาจากระดับร้อยละ 13.5 ในช่วง 8 เดือนแรกของปีและต่ำลงมากว่าที่เคยพุ่งขึ้นไปสูงถึงร้อยละ 30 ในปีก่อน เครือบริษัท Macquarie ประเมินว่า ในขณะที่มูลค่าการส่งออกสูงขึ้นกว่าปีที่แล้วร้อยละ 7.1 ในเดือนสิงหาคม น่าจะเป็นเพราะราคาสินค้าที่สูงขึ้นเสียมากกว่าเป็นการเพิ่มขึ้นของปริมาณ ในเดือนกรกฎาคม มีประมาณครึ่งหนึ่งของมูลค่าการส่งออกที่ขยายตัวขึ้นเป็นผลมาจากราคาสินค้า ในบางกรณีที่ระดับอุปสงค์ที่กำลังอ่อนตัวลงนั้น แสดงถึงช่วงที่บริษัทต่าง ๆ นำเข้าสินค้าสูงสุดก่อนเวลาปกติเท่านั้น ในอดีต สินค้าส่งออกจากจีนขยายตัวอย่างแข็งแกร่งจนถลำเข้าไปช่วงครึ่งหลังของปีเพราะบริษัทต่าง ๆ ในสหรัฐฯและยุโรปต่างพากันสั่งซื้อสินค้าเพื่อมาตุนเอาไว้ในคลังสินค้าก่อนช่วงเทศกาลวันหยุด แต่ในปีนี้ปริมาณการขนส่งพุ่งสูงขึ้นในเดือนพฤษภาคมตลอดไปจนถึงเดือนกรกฎาคม ซึ่งก็มียอดตกลงมาเล็กน้อยในเดือนสิงหาคม

ท่าเรือเซี่ยงไฮ้แถลงว่าในเดือนนี้ ในเดือนสิงหาคมปีนี้ มีสินค้าขนส่งผ่านท่าเรือฯ น้อยลงกว่าปีก่อนประมาณร้อยละ 8.4 คิดเป็นจำนวนตู้สินค้าที่น้อยลงร้อยละ 3.4 ซึ่งตามมาด้วยจำนวนกล่องที่ถูกขนส่งมายังสหรัฐฯ ลดลงด้วย โดยในเดือนก่อนนี้ มีจำนวนตู้สินค้าที่มาเทียบท่าเรือลอสแอเจลิสซึ่งเป็นท่าเรือที่มีการจราจรหนาแน่นที่สุดในสหรัฐฯ ก็ลดลงมากที่สุดนับตั้งแต่ช่วงเริ่มมีโรคระบาดใหม่ ๆ ด้วยสภาพเมื่อหกเดือนก่อน ซึ่งไม่มีพื้นที่ขนส่งเหลือเผื่อไว้เลย สายเดินเรือขนส่งตู้สินค้าต่างพยายมเร่งลดพื้นที่ส่วนเกินที่มีอยู่ในขณะนี้ลงเพื่อให้สอดคล้องกับระดับอุปสงค์กันเป็นการใหญ่ จากรายงานของ Drewry เมื่อวันศุกร์นี้ ในเดือนหน้ามีการยกเลิกการเดินเรือขนส่งในเส้นทางหลัก ๆ ถึง 117 เที่ยวจากทั้งหมด 744 เที่ยวการเดินเรือและมีประมาณร้อยละ 68 ของเที่ยวเดินเรือเปล่าที่ถูกจัดตารางเดินเรือข้ามฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกไปทางตะวันออก แนวโน้มการอ่อนตัวลงของระดับอุปสงค์นั้น ไม่ได้เกิดขึ้นกับเฉพาะสินค้าที่มาจากจีนเท่านั้น ในเดือนสิงหาคมนี้ มูลค่าการส่งออกของไต้หวันก็มีการขยายตัวในอัตราที่ต่ำลงในรอบกว่าสองปีที่ผ่านมาด้วย ในขณะที่มูลค่าการส่งออกจากเกาหลีใต้ตกลงร้อยละ 8.7 ในช่วง 20 วันแรกของเดือนนี้

ลี คลาสโคว นักวิเคราะห์ข่าวกรองด้านโลจิสติกส์ของ Bloomberg ให้ความเห็นว่า อาจะเป็นไปได้ที่ธุรกิจการเดินเรือขนส่งสินค้าจะมีปีที่รุ่งเรืองที่สุดเป็นปีที่สามในปี 2023 แต่ช่วงเวลาดี ๆ คงจะไม่ได้หวนคืนกลับมาอีกหลังจากนั้น ซึ่งเป็นช่วงที่เรือลำใหม่ ๆ ทุกลำซึ่งได้สั่งซื้อในช่วงเวลาแห่งความรุ่งเรืองอยู่นี้ จะถูกนำมาใช้งานในปีหน้า

บทวิเคราะห์: ทุกวันนี้ ทุกคนคงได้ยินกันแต่เรื่องที่เป็นข่าวร้าย ซึ่งก็คือสภาพเศรษฐกิจถดถอยกำลังจ่อรออยู่ทั่วทุกหัวระแหงทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นผลพวงมาจากสงครามหรือการคว่ำบาตรแหล่งพลังงานของยุโรปก็ตาม แต่ผู้บริโภคทั่วโลกโดยส่วนใหญ่ต่างตระหนักดีว่าสิ่งเลวร้ายทางเศรษฐกิจกำลังจะคืบคลานเข้ามาไม่ช้าก็เร็ว ดังนั้นจึงเริ่มตัดค่าใช้จ่ายในสิ่งฟุ่มเฟือยที่ไม่มีความจำเป็นกันบ้างแล้ว แต่สิ่งจำเป็น ไม่ว่าจะอย่างไรก็ยังคงจะต้องบริโภคกันอยู่ต่อเนื่อง ตราบเท่าที่เงินในกระเป๋ายังมีค่าพอให้จับจ่ายใช้สอยกันอยู่ ในสหรัฐฯ เองมีคนกำลังสงสัยกันว่า จะเรียกการที่ GDP สหรัฐฯ ที่หดตัวลงติดต่อกัน 2 ไตรมาสแล้วตามคำจำกัดความของภาวะเศรษฐกิจถดถอยที่นานาประเทศต่างหวาดกลัวได้แล้วหรือยัง แต่เมื่อมองปัจจัยอื่น ๆ ประกอบ ก็ยังพอเบาใจได้ว่า สหรัฐฯ ยังคงขาดแคลนแรงงานเกือบจะถึงขั้นวิกฤติ การเลิกจ้างงานยังคงเกิดขึ้นในวงจำกัด การใช้จ่ายของผู้บริโภคก็ยังขยายตัวอยู่ในระดับที่น่าพอใจ และหากมองเชิงวิชาการแล้ว อัตราดอกเบี้ยพันธบัตรระยะยาวยังไม่ได้สวนทางลดลงต่ำกว่าดอกเบี้ยระยะสั้น ดังนั้นเชื่อว่าน่าจะยังไม่ครบองค์ประกอบของภาวะเศรษฐกิจถดถอย หรือหากเกิดขึ้นแล้วจริง ๆ ผลกระทบอันเลวร้ายต่าง ๆ นานาตามตำราเศรษฐศาสตร์ก็ยังไม่ได้แสดงตัวออกมาให้เห็นอย่างเป็นรูปธรรม ดังนั้นในสหรัฐฯ แม้ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคประจำวันจะสูงขึ้นมามากจนรู้สึกได้ทุกครั้งที่จับจ่ายใช้สอย แต่ก็ยังรู้สึกว่ายังพอรับได้ ยังไม่เลวร้ายจนถึงขั้นวิกฤติ นักเศรษฐศาสตร์วิเคราะห์กันว่าระดับอุปสงค์ต่อสินค้าจากเอเชียลดต่ำลง ซึ่งก็น่าจะมีส่วนจริง แต่สินค้าฟุ่มเฟือยน่าจะได้รับผลกระทบมากกว่าสินค้าปัจจัยสี่เพื่อการดำรงชีวิตคงไม่ได้กระทบมากนัก

มาถึงข่าวดีกันบ้าง ปัญหาที่เคยเป็นอุปสรรคร้ายแรงต่อการส่งออกซึ่งก็คือค่าขนส่งระหว่างประเทศที่เคยพุ่งสูงขึ้นถึงเกือบสิบเท่าของอัตราก่อนเกิดโรคระบาด ด้วยเหตุหลายประการ อาทิ ท่าเรือปิดทำการ การจราจรหนาแน่น การขาดแคลนแรงงาน และการขาดแคลนตู้สินค้า มาบัดนี้ ปัจจัยเหล่านั้นเบาบางลงแล้ว เริ่มมีปัจจัยบางอย่างที่ส่งผลให้อัตราราคาค่าขนส่งทางเรือเริ่มตกต่ำลงแล้ว จากข่าวนี้ มีผู้เชี่ยวชาญบางรายฟันธงไปเลยว่าเป็นผลมาจากระดับอุปสงค์ของสินค้าจากเอเชียลดลง ซึ่งหากมองปัจจัยอื่น ๆ ก็ยังยากจะปักใจเชื่อดังนั้น และหากจะจริง จะเป็นเฉพาะสินค้าจากจีนหรือไม่ก็ยังบอกได้ยาก ปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ไม่อยากใช้บริการขนส่งทางทะเลของบรรดาผู้ซื้อรายใหญ่ นั่นก็คือ สัญญาระยะยาวที่ไปลงนามเอาไว้ในช่วงที่อัตราค่าขนส่งสูง ทำให้ตอนนี้จะต้องจ่ายเกือบเท่าตัวของอัตราค่าบริการแบบ Spot Rate ก็อาจจะต้องชะลอการใช้บริการเพื่อรอต่อรองกันต่อไปก่อนบ้าง

หันมาดูปัจจัยที่เป็นคุณต่อการส่งออกสินค้าจากประเทศไทยกันบ้าง ธนาคารกลางสหรัฐฯ ประกาศอย่างแข็งกร้าวว่าจะใช้อาวุธชิ้นเดียวในมือห้ำหั่นอัตราเงินเฟ้อ (ที่ดูเหมือนจะเริ่มชะงักหรือชะลอตัวลงแล้วก็ยังต้องดูกันต่อไป) ลงมาให้จงได้ ไม่ว่าจะมีคนตกงานเพิ่มขึ้น เลิกจ้างงานกันมากขึ้นก็ตาม เป็นเหตุให้สกุลเงินดอลลาร์แข็งค่าโด่งปรี๊ดแบบดูเหมือนจะกู่ไม่กลับมาได้ง่าย ๆ ซึ่งเป็นธรรมดาที่สินค้าที่ผลิตนอกเขตสหรัฐฯ ย่อมมีความได้เปรียบจากอัตราแลกเปลี่ยนฯ ที่เปลี่ยนแปลงไปกันทั่วหน้า ประกอบกับค่าขนส่งที่กำลังดูเหมือนว่าจะได้เวลาดิ่งลงแล้วไม่ช้าก็เร็ว ก็ดูเหมือนจะเป็นปัจจัยบวกที่ช่วยให้สินค้าจากประเทศไทย หรือประเทศอื่น ๆ มีราคาน่าสนใจขึ้นอย่างแน่นอน

https://www.ditp.go.th/ditp_web61/article_sub_view.php?filename=contents_attach/803408/803408.pdf&title=803408&cate=413&d=0