สินค้านำเข้ามีภาษีหลายประเภท ภาษีแต่ละประเภทก็มีเจตนารมณ์ต่างกัน หากผู้นำเข้าไม่รู้ก็อาจลืมจ่ายง่าย ๆ มีความผิดทางกฎหมาย และทำให้ต้นทุนสินค้าสูงขึ้น

“ภาษี” และ “อากร” มีความหมายต่างกัน (บทความที่ 748 เผยแพร่วันที่ 08 พ.ย. 65) แต่เมื่อนำมาชำระพร้อมกัน ทุกฝ่ายจึงพร้อมใจเรียกสั้น ๆ รวมกันว่า “ภาษี”
สินค้านำเข้ามี “อากรขาเข้า” และ “ภาษีมูลค่าเพิ่ม” เป็นภาษีพื้นฐาน แต่ก็ยังมีภาษีอื่นที่มีเจตนารมณ์ต่างกัน เมื่อเรียกสั้น ๆ รวมกันว่า “ภาษี” ผู้นำเข้าบางท่านจึงอาจเผลอ ลืมจ่ายจนกลายเป็นหลบเลี่ยง มีความผิด มีค่าปรับ มีต้นทุนสินค้าสูงขึ้นโดยใช่เหตุ
หากรู้จักภาษีและเจตนารมณ์ของภาษีแต่ละประเภท ความระมัดระวังก็จะเกิดขึ้น
1. อากรขาเข้า (Import Duty)
กรมศุลกากรเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ และเป็นผู้เรียกเก็บจากสินค้านำเข้า
เจตนารมณ์ – เพื่อคุ้มครองอุตสาหกรรมการผลิตภายในประเทศ กระตุ้นอุตสาหกรรมใหม่ ๆ ภายในประเทศให้เกิดขึ้น ส่งเสริมประชาชนให้บริโภคสินค้าภายในประเทศ ป้องกันวัฒนธรรมที่จะเกิดจากการบริโภคสินค้าต่างชาติ ป้องกันความผันผวนของค่าเงินบาท และอื่น ๆ
อากรขาเข้าจึงเปรียบได้กับกำแพงป้องกันประเทศมิให้ได้รับผลกระทบจากสินค้านำเข้า
แต่หากสินค้าอยู่ในภายใต้ข้อตกลงระหว่างประเทศ เช่น FTA (Free Trade Agreement) หรือได้รับการส่งเสริมด้านต่าง ๆ เช่น BOI หรือสินค้าที่จำเป็นต่อประชาชน เช่น เครื่องมือแพทย์ที่จำเป็น และอื่น ๆ กำแพงภาษีจะถูกทำลายลง สินค้านั้นจะได้รับยกเว้นอากรขาเข้า
2. ภาษีมูลค่าเพิ่ม (Value Added Tax)
กรมสรรพากรเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ กรมศุลกากรเพียงเรียกเก็บแทน
เจตนารมณ์ – เพื่อแยกมูลค่าภาษีเพื่อการบริโภคออกจากราคาสินค้าหรือบริการ
หลักการคือ ผู้ใดบริโภคมาก ผู้นั้นต้องจ่ายภาษีบริโภคมาก ผู้ขายเป็นผู้จ่ายก่อนจากนั้นขอคืน เมื่อขายได้ ผู้ขายก็เรียกเก็บภาษีมูลค่าเพิ่มจากผู้ซื้อไปส่งกรมสรรพากรอีกต่อหนึ่ง
ด้วยเหตุนี้ สินค้าทุนที่มีการขายหลายรอบ กำไรจะเพิ่มหลายรอบ มูลค่าสินค้าและภาษีก็จะเพิ่มขึ้นทุกรอบ ผู้ซื้อเพื่อการบริโภครอบสุดท้ายจะขอคืนไม่ได้ และเป็นผู้จ่ายภาษีมูลค่าเพิ่ม
ในกรณีสินค้านำเข้าจึงต้องชำระภาษีมูลค่าเพิ่มขณะนำเข้าไปก่อน หากนำเข้าเพื่อบริโภคก็ขอคืนไม่ได้ แต่หากนำเข้าเพื่อการขายหรือเป็นสินค้าทุน ผู้นำเข้าก็ขอคืนได้จากกรมสรรพากร
3. ภาษีสรรพสามิต (Excise Tax)
กรมสรรพสามิตเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ กรมศุลกากรเพียงเรียกเก็บแทน
เจตนารมณ์ – เพื่อป้องกันสินค้าที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ กระทบต่อศีลธรรมอันดีงาม สินค้าที่มีลักษณะฟุ่มเฟือย ได้รับผลประโยชน์เป็นพิเศษจากกิจการของรัฐ และมีผลกระทบในวงกว้าง
ผู้ใดนำเข้าสินค้าดังกล่าวจึงต้องจ่ายภาษีสรรพสามิต นำไปรวมเป็นต้นทุนสินค้า หรือเรียกเก็บจากผู้ซื้ออีกต่อหนึ่ง หลักการคือ ผู้ใดบริโภคสินค้าดังกล่าว ผู้นั้นต้องจ่ายภาษีสรรพสามิต
สินค้าที่ต้องชำระภาษีสรรพสามิตมี 15 ประเภท ตัวอย่างเช่น น้ำมันและผลิตภัณฑ์น้ำมัน เครื่องดื่ม เครื่องปรับอากาศ รถยนต์ รถจักรยานยนต์ เรือยอชต์ น้ำหอม แบตเตอรี่ พรม สุรา ยาสูบ ไพ่ เป็นต้น (https:www//ecs-support.github.io)
4. ภาษีมหาดไทย (Municipal Tax)
กรมการปกครองท้องถิ่นเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ กรมศุลกากรเพียงเรียกเก็บแทน
เจตนารมณ์ – เพื่อชดเชยท้องถิ่นที่ได้รับผลกระทบจากสินค้าที่ต้องเสียภาษีสรรพสามิต
อีกนัยหนึ่ง ภาษีสรรพสามิตชดเชยสังคมวงกว้าง ส่วนภาษีมหาดไทยชดเชยเฉพาะท้องถิ่นในวงแคบ วิธีพิจารณาง่าย ๆ คือ สินค้าใดมีภาษีสรรพสามิต สินค้านั้นก็ต้องมีภาษีมหาดไทย และมีอัตรากำหนดตายตัวที่ร้อยละ 10 ของภาษีสรรพสามิต
5. อากรทุ่มตลาด (Anti Dumping Tax)
กรมการค้าต่างประเทศเป็นหน่วยงานรับผิดชอบ กรมศุลกากรเพียงเรียกเก็บแทน
เจตนารมณ์ – เพื่อคุ้มครองอุตสาหกรรมการผลิตภายในประเทศที่ได้รับผลกระทบจากการทุ่มตลาดจากต่างประเทศ หากไม่คุ้มครอง สินค้าทุ่มตลาดจะทำให้การผลิตในประเทศหมดไป
กรมการค้าต่างประเทศจะคอยติดตามราคาสินค้าที่ลดต่ำลงอย่างผิดปกติ พิจารณา และมีประกาศ สินค้าชนิดใด ซื้อจากประเทศใด ต้องชำระอากรทุ่มตลาดในอัตราเท่าใด
ผู้นำเข้าที่กำลังจะซื้อสินค้าแปลกใหม่ หรือสินค้าที่มีราคาต่ำมากอย่างผิดปกติก็ควรตรวจสอบกับเว็บไซต์ของกรมการค้าต่างประเทศ หรือกรมศุลกากรก่อนการตัดสินใจสั่งซื้อทุกครั้ง
แม้ภาษีทุกประเภทจะมีเจตนารมณ์หลักเพื่อสร้าง “ความเท่าเทียม” และ “ความยุติธรรม” ต่อสังคม แต่ภาษีแต่ละประเภทก็ยังมีเจตนารมณ์เฉพาะตัวดังกล่าว
การตระหนักรู้เจตนารมณ์เฉพาะตัวจึงมีส่วนป้องกันผู้นำเข้ามิให้ผิดพลาดได้ง่าย.

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
👉 Home and Health … https://www.inno-home.com
👉 Art and Design …… https://www.cose.life

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : September 26, 2023