กฎหมายไม่ใช่แฟกซ์จากพระเจ้าแล้วมาจากไหน ?

ในยุคดึกดำบรรพ์ คนส่วนใหญ่อยู่รวมกันเป็นกลุ่มก้อนเพื่อความปลอดภัย
เมื่อคนมากขึ้นก็กลายเป็นชุมชน เป็นหมู่บ้าน และเป็นชนเผ่าที่ต้องมีผู้นำที่มีอำนาจ คอยดูแลความปลอดภัย และคอยจัดระบบเพื่อความสงบสุขของสังคมโดยรวม
ระบบก่อให้เกิดความนับถือ ความศรัทธา ประเพณี และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หลายกรณีกลายเป็น “พระเจ้า” ที่สร้างความเชื่อ แต่ให้ความสะดวกต่อการปกครอง และในที่สุดก็เป็น “จารีต”
เมื่อชนเผ่าใหญ่ขึ้น มีคนมากขึ้น และพัฒนาเป็นประเทศ จารีตกลายเป็นสิ่งสำคัญต่อการปกครองที่สร้างความสงบสุขต่อส่วนรวมที่ดี ผู้นำจึงนำจารีตที่สำคัญมาทำเป็นลายลักษณ์อักษรให้มีความชัดเจน ให้เป็นคำสั่ง ให้ปฏิบัติในทิศทางเดียวกัน และหากไม่ปฏิบัติจะมีบทลงโทษ
ส่วนจารีตที่ไม่สำคัญ แต่ยังเป็นประโยชน์ด้านการปกครองและความสงบสุขร่วมกัน ผู้นำก็จะรักษาให้เป็นจารีต ให้เป็นประเพณี และเป็นวัฒนธรรมสืบต่อไปโดยไม่ทำเป็นลายลักษณ์อักษร
ในยุคต่อมา คำสั่งเพื่อการปฏิบัตินี้ถูกเรียกกว่า “กฎหมาย” (Law)
ด้วยเหตุนี้ กฎหมายจึงแบ่งเป็น 2 ระบบคือ กฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law) และกฎหมายจารีตที่ไม่เป็นลายลักษณ์อักษร (Common Law) ให้เลือกใช้ แต่มีเจตนารมณ์เหมือนกันคือ มุ่งสร้างความสะดวกในการปกครองและความสงบสุขของประชาชนร่วมกัน
เจตนารมณ์จึงต้องมีร่วมกัน เป็นสาระสำคัญของกฎหมายที่ขาดอย่างหนึ่งอย่างใดมิได้
ปัจจุบัน หลายประเทศเป็นประชาธิปไตย ส่วนใหญ่ใช้กฎหมายที่เป็นลายลักษณ์อักษร มีรัฐธรรมนูญ และมีกฎหมายต่าง ๆ แต่ยังถือจารีตในการปฏิบัติ ส่วนอำนาจบริหาร และการจัดการกฎหมายก็ถ่ายโอนมาเป็นของประชาชนตามหลักประชาธิปไตย
ประชาชนจะใช้อำนาจผ่านการเลือกตั้ง เลือกนักการเมืองให้เข้ามาบริหาร ให้จัดการเสนอกฎหมาย แก้ไข และยกเลิกเพื่อความสงบสุขของประชาชน
หากจะเปรียบว่ากฎหมายในยุคดึกดำบรรพ์คือแฟกซ์จากพระเจ้าก็พอเข้าใจได้
แต่ในโลกประชาธิปไตยยุคปัจจุบัน กฎหมายต้องมาจากประชาชนผ่านนักการเมือง ต้องแก้ไขได้ และต้องแก้ไขเพื่อความสะดวกต่อการปกครองและความสงบสุขของประชาชนร่วมกัน

ประเทศต่างกันย่อมมีจารีตต่างกัน กฎหมายที่ใช้ก็ย่อมต่างกันเป็นธรรมดา
กฎหมายบางประเทศยอมให้เล่นการพนัน ให้ค้าประเวณี ให้ทำแท้งเสรี และอื่น ๆ อีกมาก แต่บางประเทศไม่ยินยอม ถือเป็นจารีตที่ทำลายความสงบสุข กฎหมายจึงห้ามพฤติกรรมเหล่านั้น
การนำกฎหมายของประเทศหนึ่งมาเปรียบเทียบกับอีกประเทศหนึ่ง โดยไม่คำนึงถึงศรัทธาและความเคารพที่มีต่อจารีตดั้งเดิมจึงเป็นพฤติกรรมที่ขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมายอย่างสิ้นเชิง
ด้วยเหตุนี้ ประเทศประชาธิปไตยที่มีกฎหมายชัดเจน มีจารีตที่สืบต่อกันมายาวนาน และมีเอกลักษณ์โดดเด่นจึงต้องมีกระบวนการ (Process) ในการเสนอ แก้ไข หรือยกเลิกกฎหมาย มีการตรวจสอบและการถ่วงดุล (Check and Balance) ที่ชัดเจน
ทั้งหมดนี้ก็เพื่อป้องกันนักการเมืองมิให้ใช้อำนาจที่ขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมาย
ตัวอย่างเช่น เทศกาลสงกรานต์เป็นจารีต และเป็นความสงบสุขของประชาชนมานับร้อย ๆ ปี หากนักการเมืองจะมาเสนอเป็นกฎหมาย ให้สาดน้ำได้อย่างเดียว สาดให้แรง สาดได้ตลอดทั้งปี สาดเพื่อประโยชน์ของการท่องเที่ยว และเศรษฐกิจ แต่ให้ยกเลิกกิจกรรมการรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่
กฎหมายนี้มุ่งแต่ประโยชน์ด้านเดียว แต่กระทบชีวิตที่ปกติและความสงบสุขของประชาชน
ดังนั้น รัฐธรรมนูญและกฎหมายใด ๆ หากเป็นการเสนอ แก้ไข หรือยกเลิกโดยมุ่งหวังแต่เพียงประโยชน์ของการปกครอง เศรษฐกิจ หรือการเมืองด้านเดียว แต่สร้างความแตกแยก กระทบต่อศรัทธาและความสงบสุขจึงเป็นการขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมาย
“The Bible did not arrive by fax from heaven.”
คำแปล “คำภีร์ไบเบิลไม่ใช่แฟกซ์มาจากพระเจ้า” เป็นคำมาจากนิยาย Davinci Code แต่เปลี่ยนคำว่า “คำภีร์ไบเบิล” เป็น “กฎหมาย” จึงเป็นการเปรียบเทียบที่ดี ถูกต้อง ทำให้เข้าใจว่า คำภีร์และกฎหมายมาจากมนุษย์เหมือนกัน และต้องแก้ไขได้เหมือนกัน
แต่การแก้ไขต้องเพื่อประโยชน์ต่อการปกครองและความสงบสุขของประชาชนร่วมกัน
การกระทำใด ๆ ที่อ้างประชาชนกลุ่มเดียว ให้ประโยชน์ต่อการปกครองด้านเดียว แต่สร้างความแตกแยกจึงเป็นเพียงเกมการชิงอำนาจและผลประโยชน์ทางการเมืองเท่านั้น
ส่วนการนำคำ “แฟกซ์จากพระเจ้า” ในยุคดึกดำบรรพ์ที่ใช้ยกย่องพระเจ้ามาประชดทุกฝ่ายที่มุ่งหวังผลประโยชน์จากกระบวนการกฎหมายก็เป็นการใช้คำประชดที่ถูกต้องตรงไปตรงมาที่สุด.

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
for Home and Health,
please visit https://www.inno-home.com

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : February 13, 2024