ในยุคค่าเฟรทแพงจะสู้อย่างไรให้ลดต่ำลง ?

ค่าเฟรททางเรือ (Sea Freight Charge) หรือค่าระวางเป็นต้นทุนขนส่งของผู้นำเข้าและผู้ส่งออก และเป็นต้นทุนสินค้าอุปโภคและบริโภคที่คนทั่วโลกต้องกิน ต้องใช้ และต้องจ่ายทุกวัน
ค่าเฟรทที่ต้องจ่ายแพงจึงส่งผลกระทบต่อการเติบโตทางเศรษฐกิจของทุกประเทศ
ประเทศใดมีการค้ากับต่างประเทศและติดทะเล ประเทศนั้นต้องมีท่าเรือ (Sea Port) และมีความพยายามที่จะมีเรือขนส่งสินค้าของตนเองเพื่อให้มีอำนาจควบคุมค่าเฟรททางเรือ
ปี พ.ศ. 2483 ประเทศไทยจึงมี “บริษัท ไทยเดินเรือทะเล จำกัด” เป็นรัฐวิสาหกิจในสังกัดกระทรวงคมนาคม แต่เรือ 1 ลำต้องมีกัปตันเรือที่เชี่ยวชาญ มีลูกเรือ มีแผนการเดินเรือ มีการตลาด มีการขายเฟรท มีสาขามากในต่างประเทศ และมีการจัดการเพื่อให้เรือขนส่งมีกำไร
เรือ 1 ลำจึงใช้ทุนสูงมาก วุ่นวายมาก เสี่ยงต่อการขาดทุน และความล้มเหลว
เวลานั้น คนไทยไม่ชำนาญการเดินเรือ บริษัท ไทยเดินเรือทะเล จำกัด จึงใช้วิธีการเช่าเรือต่างชาติ (Charter Term) เพื่อให้บริการขนส่ง แต่หาสินค้าลงเรือได้น้อย สุดท้ายไปไม่รอด ขณะที่เอกชนไทยก็มีสายการเดินเรือเช่นกัน แต่เป็นลักษณะหุ้นกับเอกชนต่างชาติ
อำนาจการกำหนดค่าระวางส่วนใหญ่จึงยังเป็นของต่างชาติ และอิงกระแสโลก
ผู้นำเข้าและผู้ส่งออกของไทยจึงได้แต่มอง ได้แต่หวังค่าเฟรทแพงให้ลดลงบ้างทั้งที่ตนเองไม่มีอำนาจการต่อรองใด ๆ แม้ว่าเรือขนส่งจะเป็นของเอกชนไทยแบบ 100% ก็ตาม
แต่หากรัฐบาลจะลุกขึ้นมาเป็นเจ้าภาพโดยใช้วิธีการจัดการแบบเอกชนก็พอมีหวัง

เอกชนที่ให้บริการขนส่งทางเรือ ไม่มีเรือเป็นของตนเองจะใช้วิธีรวมตัวกับตัวแทนขนส่งในประเทศต่าง ๆ ที่ไม่มีเรือเหมือนกันเป็นกลุ่มเพื่อต่อรองกับสายการเดินเรือ (Shipping Line)
วิธีการคือ กลุ่มตัวแทนขนส่งจะเจรจากับสำนักงานใหญ่ของสายการเดินเรือหนึ่ง
สมมุติปีหนึ่งจะหาสินค้าลงเรือ 10,000 ตู้ขนาด 20 ฟุต หรือที่เรียกว่า TEU (Twenty Foot Equivalent Unit) วิ่งระหว่างไทยกับสหรัฐ และขอจ่ายค่าที่เฟรทในอัตราทั่วไป สมมุติ US$ 8,000 ต่อ TEU หากครบปีแล้วทุกตัวแทนทั่วโลกร่วมกันหาสินค้าได้ 10,000 TEU ครบตามสัญญา สายการเดินเรือต้องคืนเงินในลักษณะคอมมิชชั่น เช่น 3% เป็นเงิน US$ 240 ต่อ TEU
กลุ่มผู้ขนส่งที่ไม่มีเรือก็นำ US$ 240 ที่ได้คืนมาแบ่งกันในกลุ่มตามจำนวน TEU ที่แต่ละตัวแทนทำได้ สร้างกำไรเพิ่มตอนสิ้นปี และเป็นการลดต้นทุนค่าเฟรทที่ได้จ่ายไปตลอดปี
วิธีการเช่นนี้เป็นสิ่งที่เอกชนในธุรกิจขนส่งทางทะเลที่รวมตัวกันได้ทั่วโลกทำกัน
หากรัฐบาลไทยจะขึ้นมาเป็นเจ้าภาพ รวบรวมผู้นำเข้า ผู้ส่งออก ผู้ให้บริการขนส่ง โลจิสติกส์ และสมาคมต่าง ๆ ของไทยไม่ว่าจะเป็นรายเล็กหรือรายใหญ่ให้เป็นกลุ่มคนไทยก้อนใหญ่มาก ๆ ให้มีอำนาจต่อรอง และสร้างบุคคลชุดหนึ่งที่มีความรู้ มีความเข้าใจให้เป็นคณะเจรจา
รัฐบาลเพียงเชิญสายการเดินเรือสายหนึ่งที่เห็นว่าเหมาะสมมาเจรจาต่อรอง
คณะเจรจาต้องยื่นข้อเสนอด้านปริมาณที่จะรวมตัวกันขนส่งสินค้าผ่านสายการเดินเรือนั้น ให้มาก ๆ ทั้งนำเข้าและส่งออกกับประเทศหนึ่ง สมมุติปีหนึ่งรวบรวมได้ 100,000 TEU
เป้าหมาย 100,000 TEU จึงควรทำการบ้านมาก่อน มีหลักการที่น่าเชื่อถือได้ แล้วสายการเดินเรือไหนจะปฏิเสธ ได้สินค้าขนส่งมากขึ้น แต่ลดการตลาด ลดภาระการขาย และการจัดการ
หากครบปี และกลุ่มคนไทยทำได้ตามเป้าจริงก็ได้เงินคืน US$ 240 ต่อ TEU
แต่หากทำไม่ได้ สายการเดินเรือก็ได้สินค้ามากขึ้นและได้กำไรมากขึ้นไปแล้ว ไม่มีอะไรเสียหายเพราะได้รับค่าเฟรทในราคาแพงปกติไม่ว่าจะเป็นการเก็บต้นทาง (Freight Prepaid) หรือเก็บปลายทาง (Freight Collect)
ในทางปฏิบัติ คณะผู้เจรจาต้องทำสัญญา มีรหัสและเลขที่สัญญากับสายการเดินเรือ กลุ่มคนไทยที่จองเรือก็ต้องระบุรหัสและเลขที่สัญญา เมื่อสายการเดินเรือออกใบตราส่งสินค้า หรือ B/L (Bill of Lading) ที่ระบุรหัสและเลขที่สัญญาให้ตรงกันเพื่อให้ทุกฝ่ายเก็บและตรวจสอบทุกเดือน
เมื่อครบ 1 ปี และทำได้ตามสัญญา กลุ่มคนไทยก็นำ US$ 240 ต่อ TEU ที่ได้คืนมาแบ่งกัน เป็นการเพิ่มกำไร และลดต้นทุนค่าเฟรทที่แพง ไม่มีการเอาเปรียบ แต่เอาปริมาณมาต่อรอง
สมมุติผู้ส่งออกรายหนึ่งส่งสินค้าปีนั้นได้ 100 TEU สิ้นปีได้คืนรวม US$ 24,000 อาจมากหรือน้อยกว่า แต่ได้กำไรเพิ่มขึ้น ขณะผู้ให้บริการโลจิสติกส์ต่าง ๆ ก็ได้พัฒนาทักษะการจัดการโลจิสติกส์ให้ดีขึ้น ต้นทุนสินค้าอุปโภคและบริโภคในภาพรวมก็มีโอกาสลดลง
เมื่อมีการรวมตัวกันเป็นกลุ่มคนไทยก้อนใหญ่ก็เป็นโอกาสให้กองเรือไทยเกิดขึ้นใหม่ได้
ทุกอย่างเป็นไปได้โดยต้องมีแผนงาน ต้องใช้เวลา และรัฐบาลที่มีศักยภาพดีกว่าต้องเป็นผู้เริ่ม ต้องเป็นศูนย์กลาง และเป็นเจ้าภาพ ส่วนที่เหลือก็ปล่อยให้คณะผู้เจรจาเป็นผู้ดำเนินการ
การที่เอกชนจะสู้กับค่าเฟรทแพง รัฐบาลต้องปล่อยแสงให้มากในเรื่องนี้.

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
for Home and Health,
please visit https://www.inno-home.com

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : June 25, 2024