ตัด GSP ย้ำ “ไม่ใช่ปัญหาใหญ่”
สหรัฐฯ ชี้ ‘ไทย’ ยังมีเวลาเจรจา

ช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา ข่าวสหรัฐฯ ตัด GSP ประเทศไทยกลายเป็นหัวข้อสนทนาขึ้นมา
คนที่พอเข้าใจ GSP ก็พอจะมองผลกระทบได้ ส่วนคนที่ไม่ค่อยเข้าใจบางคนก็พยายามหาข้อมูล หาความรู้ ขณะที่บางคนก็ปล่อยผ่านไป
กระทั่ง MGR Online เผยแพร่ 4 พ.ย. 2562 15.39 น. ออกข่าวผ่อนคลายข้างต้น
GSP เป็นคำที่คนอยู่ในวงการการค้าระหว่างประเทศมักได้ยินมาก่อน คำนี้ย่อมาจากคำว่า Generalized System of Preference
หากแปลตามอักษรก็น่าจะหมายถึง ระบบสิทธิพิเศษที่ให้มากกว่าซึ่งเข้าใจยาก
หากแปลให้เข้าใจง่าย ๆ ก็คือ ระบบสิทธิทางภาษีที่ประเทศพัฒนาแล้วมอบให้แก่สินค้าที่ผลิตจากประเทศกำลังพัฒนาหรือด้อยพัฒนา
ความหมายก็คือ หากผู้ซื้อในประเทศพัฒนาแล้วซื้อสินค้าจากประเทศกำลังพัฒนาหรือด้อยพัฒนาตามรายการที่ได้ GSP ผู้ซื้อในประเทศพัฒนาจะได้ลดหย่อนภาษีนำเข้ามากขึ้น
สินค้าได้ลดหย่อนภาษีนำเข้ามากขึ้น ต้นทุนของผู้ซื้อก็ถูกลงก็จะเป็นแรงจูงใจให้ผู้ซื้ออยากซื้อจากประเทศที่ได้ GSP
GSP จึงเป็นการช่วยเหลือสินค้าจากประเทศกำลังพัฒนาหรือด้อยพัฒนาให้จำหน่ายได้มากขึ้น ให้ส่งออกมากขึ้น ทำให้เศรษฐกิจดีขึ้น สังคมก็ดีขึ้นตามไปด้วย
หากถามว่า ทำไมประเทศพัฒนาแล้วต้องให้ GSP ???
คำตอบคงมีหลากหลายเหตุผล แต่ประเด็นหลัก ๆ ก็น่าจะมีเพียง 2 ประการคือ
1. ส่วนใหญ่ประเทศด้อยพัฒนามีเทคโนโลยีการผลิตด้อยกว่า ต้นทุนจึงสูงกว่า หากไม่ช่วย สินค้าก็ขายได้ลำบาก ประเทศก็ไม่สามารถก้าวไปสู่การพัฒนาได้
2. การให้ GSP เป็นสิทธิของประเทศผู้ให้ จะให้เมื่อไหร่ จะให้ด้วยเงื่อนไขอะไร หรือจะยกเลิกเมื่อไหร่ก็เป็นเรื่องของประเทศผู้ให้ ในเมื่อเป็นสิทธิของประเทศผู้ให้ มันจึงมีเงื่อนไข มีข้อต่อรอง มีเรื่องผลประโยชน์ที่ประเทศผู้ให้อยากได้จากประเทศด้อยพัฒนาซ่อนอยู่
หากจะกล่าวอย่างตรงไปตรงมาในประเด็นที่ 2 ก็คือ เกมการเมืองระหว่างประเทศที่มักแอบซ่อนด้วยผลประโยชน์โดยน้อยคนจะรู้นั่นเอง
การช่วยเหลือก็คือการช่วยเหลือ ส่วนการเมืองก็คือการเมืองที่มักมีอะไรลึกลับแอบแฝง
สหรัฐฯ เคยขู่ตัดสิทธิ์ GSP สินค้าไทยหลายรายการและหลายครั้งด้วยหลายสาเหตุ เช่น แรงงานไทยมีรายได้ต่อหัวจากค่าแรงขั้นต่ำสูงกว่าประเทศอื่นแล้ว หรือการผลิตของไทยมีปัญหาบางประการที่สหรัฐฯ ไม่พอใจ เป็นต้น
จากข่าว MGR ข้างต้น ครั้งนี้สหรัฐฯ ประกาศตัด GSP สินค้า 573 รายการโดยมีมูลค่ารวม US$ 1,300 ล้าน หรือ 39,200 ล้านบาท สินค้าในกลุ่มอาหารทะเลจะถูกระงับสิทธิ์ทั้งหมด และให้มีผลบังคับในอีก 6 เดือนข้างหน้า ด้วยเหตุผลคือ
“รัฐบาลไทยยังไม่มีมาตรการปกป้องสิทธิแรงงานในประเทศที่ได้มาตรฐานสากล”
เหตุผลที่สหรัฐฯ ยกขึ้นมากล่าวเป็นหัวข้อที่สนทนา บางคนเชื่อแต่บางคนก็ไม่เชื่อ
ส่วนหนึ่งมองว่า อาจเป็นเพราะไทยประกาศห้ามนำเข้าเคมีฆ่าศัตรูพืช 3 ตัว สหรัฐฯ จึงตอบโต้บ้างด้วยการตัด GSP แต่เพียงไม่กี่วัน คนที่เกี่ยวข้องก็ออกมาให้ข่าวว่า “ไม่ใช่” เคมี 3 ตัวนั้นส่วนใหญ่ไม่ได้นำเข้าจากสหรัฐฯ
หรือสงครามการค้าระหว่างสหรัฐฯ กับจีน เดี๋ยวก็เข้มข้น เดี๋ยวก็ดีกัน คุ้มดีคุ้มร้าย แต่ดูเหมือนไทยจะเอียงไปทางจีนมากกว่า สหรัฐฯ เลยเตือนไทยให้รู้สึกตัวด้วยการประกาศตัด GSP
หรือค่าแรงขั้นต่ำของไทยอยู่ในเกณฑ์เกินกว่าประเทศกำลังพัฒนาไปแล้ว เป็นต้น
ต่าง ๆ นานาเหล่านี้เป็นข้อถกเถียง ถูกบ้าง ผิดบ้าง กระทั่งมาถึงการประชุมสุดยอดผู้นำอาเชียนที่กรุงเทพฯ ครั้งที่ 35 ในวันอาทิตย์ที่ 3 พ.ย. 62 ที่ไทยและกลุ่มผู้นำอาเชียนต่างมีทีท่าที่ดีกับจีน
การประชุมครั้งนี้ ไทยมีโอกาสได้คุยกับสหรัฐฯ แล้วอยู่ ๆ ผู้แทนสหรัฐฯ นายวิลเบอร์ รอสส์ รัฐมนตรีกระทรวงพาณิชย์ก็ให้คำตอบกับ พล.อ. ประยุทธ์ จันทร์โอชา ด้วยถ้อยคำข้างต้น
สหรัฐฯ ประกาศตัด GSP หลังจากนั้นไม่นานก็ประกาศว่ายังมีเวลาเจรจาโดย MGR นำคำกล่าวของผู้แทนสหรัฐฯ มาขึ้นหัวข้อข่าวว่า “GSP ไม่ใช่ปัญหาใหญ่” และ “ไทยยังมีเวลาเจรจา”
หากการให้ GSP เป็นการช่วยเหลือจากประเทศพัฒนาแล้วไปยังประเทศกำลังพัฒนาและด้อยพัฒนาตามเหตุผลข้อที่ 1 โลกนี้ก็คงจะดีไม่น้อย
แต่หากการให้ GSP เป็นเพียงเกมการเมืองของประเทศพัฒนาแล้วที่ใช้เล่นกับประเทศกำลังพัฒนาและด้อยพัฒนา ตามเหตุผลข้อที่ 2 โลกนี้ก็คงน่าหดหู่ยิ่งนัก
เกมการเมืองระหว่างประเทศที่มักลึกลับ ซับซ้อน และแอบซ่อนด้วยผลประโยชน์ในครั้งนี้ ไม่ว่าจะใช่หรือไม่ใช่ ไม่ช้าคำตอบก็คงจะออกมาเอง แต่อย่างน้อยเหตุการณ์นี้คงทำให้ท่านผู้ส่งออกของไทยได้เตรียมรับสถานการณ์ เร่งปรับปรุงคุณภาพ และหาตลาดใหม่เผื่อว่าวันหนึ่งโลกนี้จะไม่มี GSP ขึ้นมาจริง ๆ ก็ได้

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร