ประเทศไทยในอดีตมีเสน่ห์มาก นักลงทุนและนักท่องเที่ยวต่างชาติอยากมาเยือนสักครั้งจนประเทศไทยได้ชื่อว่า “สยามเมืองยิ้ม”
หลายปีที่ผ่านมา เสน่ห์และชื่อ “สยามเมืองยิ้ม” ค่อย ๆ จางหายไป … เพราะอะไร ? และทำอย่างไรให้คำว่า “สยามเมืองยิ้ม” กลับคืนมา ???

ประเทศไทยมีสภาพภูมิศาสตร์อยู่ใจกลางคาบสมุทรอินโดจีนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พื้นที่มีสภาพราบ น้ำท่วมถึง อุดมสมบูรณ์ ภูมิอากาศเป็นแบบมรสุมเขตร้อนจึงเหมาะแก่การทำนาและเกษตรกรรมอีกหลายอย่าง
ภาคเหนือมีภูเขา ภาคใต้มีทะเล ภาคกลางเป็นที่ลุ่มจึงเป็นเสน่ห์ที่น่าจะมีมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัยสมกับคำว่า “ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว … ใครใคร่ค้าช้าง ค้า ใครใคร่ค้าม้า ค้า”
ความที่ไทยมีทรัพยากรดี บ้านไหนปลูกพืชอะไรก็งอกงาม ชีวิตในอดีตจึงรุ่งเรือง ชาวบ้านรักใคร่กลมเกลียวทำอาหารก็แบ่งปันเพื่อนบ้าน ขณะที่ค่าครองชีพก็ถูกแสนถูก
เมื่อมีความสุข คนไทยจึงยิ้มง่าย ไม่ซีเรียส เจออะไรก็ยิ้มไว้ก่อน และเป็นรอยยิ้มที่จริงใจจนคนต่างชาติเรียกประเทศไทยว่า “สยามเมืองยิ้ม” และเรียกยิ้มของคนไทยว่า “ยิ้มสยาม”
มันเป็นยิ้มที่เปิดเผย ยิ้มจากใจ
คนไทยในอดีตจะมีชนชั้นล่างมากกว่า คนชั้นกลางและสูงมีไม่เท่าไร คนชั้นล่างก็มักฝันลม ๆ แล้ง ๆ คนสร้างหนัง สร้างละครจับจุดนี้ เนื้อหาที่เกี่ยวกับชนชั้น มีตัวเอก และมีตัวร้ายจนทำให้ผู้ชมติดตามเพ้อฝันว่าตนเองคือ “ตัวเอก” ส่วนคนที่ตนไม่ชอบคือ “ตัวร้าย” หนังและละครในแนวนี้จึงเป็นที่นิยมมีคนติดตามชมมาก
สภาพสังคมและเศรษฐกิจจึงดูสบาย ๆ การเมืองมักอยู่ภายใต้ทหาร การรัฐประหารเกิดขึ้นบ่อยหรืออาจจะเรียกได้ว่าก่อนปี 2535 ประชาธิปไตยของไทยมีไม่ถึงครึ่งใบด้วยซ้ำ
ในเวลานั้นไม่มีใครตอบได้เต็มคำว่า ทหารปกครองประเทศดีหรือไม่ แต่ประเทศไทยก็ยังคงมีเสน่ห์ การลงทุน การท่องเที่ยว การส่งออก และเศรษฐกิจในภาพรวมโตขึ้นเรื่อย ๆ ตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่เริ่มฉบับที่ 1 มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2504
หลังเหตุการณ์พฤษภาทมิฬในปี 2535 เราก็เริ่มได้รัฐบาลหมุนเวียนกันจากการเลือกตั้งพร้อม ๆ กับเศรษฐกิจที่ดูดีขึ้น ระบอบประชาธิปไตยของไทยก็น่าจะดีขึ้น
ในด้านการบริหารแผ่นดิน รัฐบาลน่าจะมองความสำคัญของ “ค่าครองชีพ” ออกและน่าจะตรึงค่าครองชีพให้เป็น “เสน่ห์” ให้เป็น “สยามเมืองยิ้ม” ได้ต่อไป
แต่ … แต่กลับไม่ใช่
ตั้งแต่ก่อนปี 2535 ราคาที่ดินและค่าครองชีพค่อย ๆ ทะยานขึ้นโดยรัฐบาลมิได้เฉลียวใจแม้แต่น้อย กระทั่งปี 2540 เศรษฐกิจของไทยก็ตกเหว เงินบาทถูกลอยตัว เงินเฟ้อสูงมาก
ประชาชนชั้นกลางและชั้นล่างมีทั้งตายและหนีตายกันจ้าละหวั่น
แล้วปี 2540 นั้น ประเทศไทยก็ได้รัฐธรรมนูญที่เป็นประชาธิปไตยเต็มใบ หลังจากนั้น นักการเมืองก็ค่อย ๆ เข้ามานำประเทศเต็มตัวแทนที่ทหาร
นักเศรษฐศาสตร์ที่ไหน ๆ ก็รู้ว่า ปัจจัยหลักที่ทำให้เกิดเงินเฟ้อคือ ต้นทุนการผลิตสินค้าที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่องทำให้ราคาสินค้าและบริการที่ขายในท้องตลาดสูงขึ้น ประชาชนชั้นกลางและล่างจะมีเงินในมือเท่าไรก็ไม่พอซื้อ
ในที่สุด คนไทยชั้นกลางและชั้นล่างที่ผ่านเหตุการณ์เงินบาทลอยตัวมาก็ต้องกู้หนี้ยืมสินเพื่อใช้จ่ายประจำวัน
“ยิ้มสยาม” และความเป็น “สยามเมืองยิ้ม” น่าจะค่อย ๆ หายไปจากจุดนี้ แต่ที่ยังเหลืออยู่คือ ความฝันลม ๆ แล้ง ๆ มองหาตัวเอกตามบทหนัง บทละครที่ยังให้ความบันเทิงเริงใจ
จากจุดนี้ ใครมาเป็นรัฐบาลก็น่าจะรู้และน่าจะพยายามนำ “สยามเมืองยิ้ม” กลับมา
หลังปี 2549 ประเทศไทยยังพบการรัฐประหารอีก 2 ครั้ง จากนั้นทหารและนักการเมืองก็ผลัดกันมาบริหารประเทศ แต่ภาวะหนี้สินของคนชั้นล่างและภาวะเงินเฟ้อของประเทศไม่ดีขึ้น
ภาวะหนี้ครัวเรือนที่มากขึ้นนี้ น่าจะพออธิบายได้ว่า ทำไมเสน่ห์และชื่อ “สยามเมืองยิ้ม” จึงจางหายไป

มาถึงยุคปัจจุบัน ทหารและนักการเมืองต่างวนเวียนอยู่ในการเมืองเพื่อขึ้นมานำประเทศ ความเพ้อฝันตามหนังละครของประชาชนยังมีอยู่ คนส่วนหนึ่งถูกปลูกฝังว่าทหารคือตัวร้าย อีกส่วนมองว่านักการเมืองทุจริตคือตัวร้าย แล้วต่างก็ฝันอยากเห็นนักการเมืองเป็นตัวเอกของตนเข้ามาบริหารประเทศได้ดีกว่า
ใครชอบนักการเมืองคนไหนก็มองว่าคนนั้นคือตัวเอกตามแบบละครที่อยู่ฝ่ายตน
พอตัวเอกเสนอนโยบายอะไรออกมาก็บอกว่าชอบโดยหารู้ไม่ว่า นโยบายนั้นส่งเสริมให้เงินเฟ้อยิ่งสูงขึ้น ต้นทุนการผลิตสินค้ายิ่งสูงขึ้น และผลักดันค่าครองชีพให้ยิ่งสูงขึ้น เช่น ค่าแรงขั้นต่ำที่ก้าวกระโดด เป็นต้น
หากจะนำ “สยามเมืองยิ้ม” กลับคืนมา รัฐบาลต้องหยุดปัจจัยที่ทำให้เงินเฟ้อให้ได้ ต้องประคองราคาสินค้าและบริการให้ต่ำลง ต้องลดค่าครองชีพลงให้ได้
ค่าครองชีพที่ถูกตรึงและลดลงจะทำให้หนี้ครัวเรือนไม่เพิ่มขึ้น หากทำได้ การลงทุน การท่องเที่ยว และการส่งออกก็จะค่อย ๆ ดีขึ้นส่งผลให้ภาพรวมของเศรษฐกิจดีขึ้นตามไปด้วย แบบนี้ “สยามเมืองยิ้ม” ก็น่าจะกลับมา
แต่หากการเมืองยังเป็นแบบนี้ ยังแบ่งฝ่ายคล้ายละครที่ทำให้ตนเป็นตัวเอกและฝ่ายตรงข้ามเป็นตัวร้าย ยังเอาแต่แย่งชิงประชาชนด้วยนโยบายประชานิยมเพื่อคะแนนเสียงแต่ทำต้นทุนการผลิตสูงขึ้น ค่าครองชีพสูงขึ้นโดยให้ความจริงแก่ประชาชนไม่ครบด้าน
อย่างนี้ประชาชนก็หลงเชื่อนักการเมืองง่ายตามความเพ้อฝันที่ตนมี สุดท้ายค่าครองชีพก็ย่อมสูงขึ้นตามมาจน “สยามเมืองยิ้ม” ไม่มีวันกลับมาอีกต่อไป
ณ จุดนี้ ประเทศไทยจะบริหารโดยทหารหรือนักการเมืองจึงไม่น่าจะสำคัญ สิ่งที่สำคัญกลับมาอยู่ที่ประชาชนซึ่งเป็นผู้เลือก
ประชาชนควรตื่นจากความฝัน มองหาความจริง แล้วเลือกรัฐบาลที่สามารถทำให้ “ค่าครองชีพ” ต่ำลงเพื่อให้ “สยามเมืองยิ้ม” กลับคืนมาจะดีกว่า

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร