“ช่องแคบมะละกา” (Strait of Malacca) เป็นยุทธศาสตร์โลกมานานนับร้อยปี

การขนส่งสินค้าทางเรือระหว่างประเทศแถบญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และจีนกับสหรัฐ อังกฤษและประเทศต่าง ๆ ซึ่งเป็นทั้งผู้ผลิต ผู้บริโภค และมหาอำนาจนั้น เรือสินค้าต้องวิ่งอ้อมคาบสมุทรมลายู (Malayu Peninsula) ซึ่งเป็นทางแคบที่เรียกว่า “ช่องแคบมะละกา”
ช่องแคบนี้กั้นประเทศมาเลเซียกับอินโดนีเซียโดยมีท่าเรือสิงคโปร์เป็นปากทาง
น้ำมัน ปิโตเลียมเหลว ก๊าซธรรมชาติเหลวจากตะวันออกกลาง วัตถุดิบอื่น และการค้าของประเทศในแถบเอเซียจำเป็นต้องผ่านช่องแคบนี้
ด้วยเหตุนี้ในอดีต สิงคโปร์จึงกลายเป็นเมืองท่าสำคัญและมีเศรษฐกิจเติบโตอย่างรวดเร็ว
หากเรือสินค้าไม่ต้องการวิ่งอ้อมช่องแคบมะละกาที่มีความยาว 800 กม. เสียเวลา เสียค่าใช้จ่าย และทำให้ต้นทุนสินค้าสูงขึ้น
“เรือสินค้าก็ต้องวิ่งผ่าแผ่นดิน ทะลุด้ามขวานทองของไทย”
นับร้อยปีที่ผ่านมา แนวคิดขุด “คลองไทย” ตรงจังหวัดชุมพร เชื่อมทะเลอันดามันกับอ่าวไทยตรงบริเวณ “คอคอดกระ” ที่มีความกว้างเพียง 50 กม. จึงเกิดขึ้นเรื่อยมา มีทั้งประเทศส่งเสริมและห้ามปราม ใครยึดคลองไทยนี้ได้ก็จะได้เปรียบสงครามและเศรษฐกิจโลก
หากขุดได้ คลองไทยจะกลายเป็นยุทธศาสตร์โลกแทนที่ช่องแคบมะละกาและสิงคโปร์

“คอคอดกระ” เป็นโครงการที่มีผลต่อสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองระหว่างประเทศ และภายในประเทศของไทยมานานนับร้อยปี
ช่วงสงครามในอดีต อังกฤษก็เคยข่มขู่ไทยไม่ได้ให้ขุดคอคอดกระเพราะกลัวจะกระทบเศรษฐกิจของสิงคโปร์ที่เป็นเมืองขึ้น ขณะที่จีนซึ่งมีความสัมพันธ์ที่ดีกับสิงคโปร์ก็เคยขอไม่ให้ขุดเช่นกัน
แต่สถานการณ์วันนี้เปลี่ยนไป ประเทศมหาอำนาจเหล่านี้ก็มีท่าทีเปลี่ยนไป
วันนี้ เรือสินค้าที่วิ่งผ่านช่องแคบมะละกามีมากกว่า 84,000 ลำต่อปี ซึ่งนับเป็น 30% ของสินค้าโลก ขณะที่ธนาคารโลกคาดว่าจะมากกว่า 122,000 ลำในไม่ช้าซึ่งเกินความสามารถที่ทำให้มะละกาอาจเกิดการจราจรติดขัดจากสภาพช่องแคบลักษณะคอขวด
จีนมีการส่งออกมากขึ้น มองเศรษฐกิจตนเอง มองสงครามทุกด้านที่อาจเกิดขึ้น จึงสนใจการขุดคอคอดกระ หรือคลองอื่นโดยเสนอเป็นผู้ลงทุน ให้เงินกู้ ให้เทคโนโลยี หรือมีส่วนร่วมเป็นเจ้าของ
เมื่อจีนขยับ สหรัฐ อังกฤษ ออสเตรเลีย อินเดีย และอีกหลายชาติก็เริ่มให้ความสนใจ ใครชิงคอคอดกระได้ก็น่าจะยึดครองเศรษฐกิจและสงครามในย่านนี้ได้
คอคอดกระและคลองอื่นกำลังจะกลายเป็นชิ้นปลามันในเวทีโลก แต่เผอิญเกิด Covid-19
ภายหลัง Covid-19 และสถานการณ์กลับสู่ปกติ การเจรจาก็น่าจะเกิดขึ้นอีก หากไทยจะขุดไม่ว่าตรงไหน ไทยต้องหวังพึ่งเงินทุนและเทคโนโลยีจากประเทศใดประเทศหนึ่ง ทุกอย่างก็อาจวนเข้าสู่การเมืองระหว่างประเทศอีกครั้ง
แต่ปัญหาคือ การเมืองภายในของไทย และประโยชน์ในวันนี้ที่ไทยจะได้รับ ??
ในด้านผลดี ไทยได้ท่าเรือแห่งใหม่ เป็นเมืองท่าสำคัญแทนที่สิงคโปร์ ได้เป็นศูนย์กลางในภูมิภาคนี้ ได้การท่องเที่ยว และได้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจ คนไทยที่นิยมด้านนี้ต้องชอบ
ในด้านผลเสีย น้ำจะสกปรกจากการเดินเรือ ระบบนิเวศน์ถูกกระทบแน่ มหาอำนาจอยากร่วมครอบครอง การโน้มแนวและการเสนอต้องเกิดขึ้นจนเข้ามาแทรกแซงกิจการภายในของไทย
ในเมื่อแนวคิดนี้มีมานับร้อยปี จีนก็มีเส้นทางบกอื่นเชื่อมประเทศต่าง ๆ มากแล้ว สิงคโปร์ที่เศรษฐกิจโตไปมากก็คงเตรียมการณ์สร้างเศรษฐกิจแนวอื่น ส่วนเรือขนส่งที่ต้องแวะอินโดนีเซีย มาเลเซีย และสิงคโปร์ก็คงไม่เข้ามาคลองไทย
หากรวมเวลาขุดอีกนับ 10 ปี ความคุ้มค่าก็อาจไม่มาก
การที่ไทยไม่ยอมขุดคอคอดกระมาเป็นร้อยปีก็อาจด้วยเหตุนี้ หรืออาจใช้คลองไทยนี้เป็นเพียงเครื่องมือต่อรองการเมืองระหว่างประเทศโดยไม่มีใครรู้ก็ได้อีก
การเมืองเป็นเรื่องของผลประโยชน์ หากแนวคิดขุดคลองไทยกลับมาก็จะเป็นประเด็นการเมืองภายในประเทศซ้ำเติมความแตกแยก เกิดการแทรกแซง)ที่กระทบต่อความมั่นคง และอาจทำให้ไทยถูกแบ่งแยกดินแดนตั้งแต่ใต้คอคอดกระออกไปง่าย ๆ
ผลได้และผลเสียต่อสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองทั้งต่อไทยและนานาชาติยังมีอีกมาก
Covid-19 และการเลือกตั้งผู้นำสหรัฐทำให้สงครามการค้าระหว่างสหรัฐกับจีนสงบลง แต่เป็นเพียงชั่วคราว การบริโภคของคนทั่วโลกมีแต่มากขึ้น การผลิต การซื้อ การขาย การขนส่ง และโลจิสติกส์ก็จะมากขึ้นส่งผลให้คอคอดกระและการเจรจาในทางลับอาจกลับมาอีก
หนทางที่จะไม่ผิดพลาดและไม่สร้างความขัดแย้งก็คือ ตัวรัฐบาลต้องได้รับการยอมรับจากประชาชนก่อน ต้องมีวิสัยทัศน์ที่ดี ข่าวสารข้อมูลทุกด้านทุกมุมต้องเปิดเผยในวงกว้าง
การตัดสินใจที่ดีจึงจะเกิดขึ้นได้
หากปราศจากเงื่อนไขเหล่านี้ก็คงมีแต่ศึกษาแล้วศึกษาอีก เสียค่าใช้จ่ายแล้วก็เสียอีก ไม่มีการตัดสินใจเหมือนอดีตนับร้อยปี เว้นแต่ไทยจะได้ประโยชน์จากการใช้คอคอดกระเป็นเครื่องมือต่อรองทางการเมืองระหว่างประเทศเท่านั้น

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
CEO – SNP Group

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : January 19, 2021