ความภักดีคืออะไร และเมื่อเปลี่ยนไปผู้นำควรดำเนินการอย่างไร ???

ความภักดี หรือความจงรักภักดี (Loyalty, Faithfulness, หรือ Allegiance) คือ ความเชื่อมั่น ความนับถือ ความเคารพ ความศรัทธา ความระลึกถึง และความเลื่อมใสอย่างไม่เสื่อมคลายของคนหมู่มากที่มีต่อผู้นำ กลุ่มผู้นำ องค์กร ประเทศ หรือสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
ความภักดีเกิดขึ้นเกิดโดยธรรมชาติ เกิดจากจิตใจ เกิดอย่างช้า ๆ ใช้เวลานาน บังคับกันไม่ได้ และเกิดขึ้นได้จากหลายปัจจัยร่วมกัน เช่น
1. การให้ด้วยใจบริสุทธ์ ให้ความรู้ ให้สิ่งดีงามของผู้นำ
2. การทำให้บุคลากรเป็นทรัพย์สินที่มีคุณค่า และมีภาพลักษณ์ดี
3. การรับด้วยหลักการ เหตุผล และความพึงพอใจของผู้รับ
4. ความเป็นผู้นำ และภาวะผู้นำที่สร้างความเชื่อมั่นต่อผู้ติดตาม
5. วัฒนธรรมที่ดีและได้รับการส่งเสริมให้ปฏิบัติสืบต่อกัน
ปัจจัยอื่นยังมีอีก และทุกปัจจัยจะเชื่อมกันเป็นห่วงโซ่ (Chain) ด้วยวัฒนธรรม (Culture) จนเป็นความภักดี เมื่อใดวัฒนธรรมถูกละเลย ถูกทำลาย เมื่อนั้นความภักดีจะเสื่อม และเปลี่ยนไป
ความภักดีเป็นประโยชน์ต่อผู้นำและคนหมู่มาก และเป็นเรื่องที่ทุกสถานที่ต้องการ
สถานที่ใดเกิดความภักดี สถานที่นั้นจะมีเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจคนหมู่มาก มีความสามัคคี มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และมีความเสียสละเพื่อประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าส่วนตัว
คนผู้หนึ่งจะยินดีทำเพื่อคนหมู่มาก และคนหมู่มากก็จะยินดีทำเพื่อคนผู้หนึ่งตามคำกล่าวที่ว่า “One for All, All for One” (The Man in the Iron Mask 1988)

วัฒนธรรม คือ ระบบสังคม ความเชื่อ และพฤติกรรมที่มนุษย์คิดขึ้น สร้างขึ้น หลากหลายกิจกรรมจนเป็นห่วงโซ่ และมีการปฏิบัติสืบต่อกันมาจนเป็นประเพณี (Tradition)
องค์กรแต่ละแห่ง ประเทศแต่ละประเทศจะมีวัฒนธรรมที่ต่างกันตามสภาพประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ฤดูกาล กลางวัน กลางคืน และอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อพฤติกรรมของคนหมู่มาก
วัฒนธรรมบางอย่างเป็นที่ยอมรับมากและพัฒนาไปเป็นกฎ ระเบียบขององค์กรและสังคม เช่น การมาเช้า ไปมาลาไหว้ การยืนแสดงความเคารพ การโค้งคำนับ การแสดงความกตัญญู การแต่งชุดนักเรียน หรืออาจพัฒนาไปเป็นกฎหมาย (Law) เช่น การทิ้งขยะจะถูกปรับ เป็นต้น
วัฒนธรรมจึงมีหลากหลาย แต่ต้องเกิดจากการปฏิบัติสืบต่อกันอย่างเป็นห่วงโซ่ของคนรุ่นเก่าจนกลายเป็นความภักดีอย่างช้า ๆ และส่งต่อความภักดีเป็นทอด ๆ สู่คนรุ่นใหม่
ดังนั้น เมื่อความภักดีเปลี่ยนไป ผู้นำจึงควรพิจารณาห่วงโซ่วัฒนธรรมใดขาดหาย เสื่อมลง เร่งฟื้นฟู ใช้ภาวะผู้นำสร้างการให้ สร้างคุณค่า ภาพลักษณ์ ส่งเสริมคนรุ่นเก่า ส่งเสริมวัฒนธรรมให้ได้รับการปฏิบัติ และสร้างการมีส่วนร่วมของคนทุกรุ่นในห่วงโซ่วัฒนธรรมต่าง ๆ
แต่หากผู้นำต้องการเปลี่ยนความภักดีมาสู่ตน ต้องการคนหมู่มากให้ทำเพื่อคนผู้หนึ่ง หรือทำเพื่อกลุ่มผู้นำ ผู้นำก็ต้องสร้างห่วงโซ่วัฒนธรรมขึ้นใหม่ แม้จะดูไร้รากไร้ที่มา ฉาบฉวย เรียนแบบวัฒนธรรมผู้อื่นก็ต้องทำให้ได้เพื่อสร้างความภักดีต่อคนผู้หนึ่งขึ้นแทนที่
องค์กรต้องการความภักดีต่อองค์กร ประเทศก็ต้องการความภักดีต่อประเทศไม่ต่างกัน
เมื่อเป็นประเทศก็ต้องมีการเมือง มีผลประโยชน์ มีการแย่งชิงอำนาจ และมีความขัดแย้ง มันจึงเป็นเรื่องของผู้นำทางการเมืองที่จะต้องการคนหมู่มากให้ทำเพื่อคนผู้หนึ่งมากเพียงใด
หากต้องการมาก หรือต้องการคะแนนนิยมมาก ผู้นำก็ต้องเปลี่ยนห่วงโซ่วัฒนธรรมดั้งเดิมให้มาก เปลี่ยนกฎ ระเบียบ และรวมไปถึงการแก้ไขกฎหมายเพื่อเปลี่ยนความภักดีมาสู่ตน
ความภักดีที่เปลี่ยนไปในระดับองค์กรสามารถกู้กลับคืนได้ไม่ยาก
แต่ความภักดีที่เปลี่ยนไปในระดับประเทศจะกู้กลับคืนได้ยากกว่า เหตุผลเพราะวัฒนธรรมดั้งเดิมในระดับประเทศจะเป็นห่วงโซที่ดูล้าหลัง คนหมู่มากที่เป็นรุ่นใหม่ไม่ชอบ และยินดีที่จะเพื่อคนผู้หนึ่งให้ช่วยเปลี่ยนโดยไม่สนใจว่า คนผู้หนึ่งจะยินดีทำเพื่อคนหมู่มากได้จริงแค่ไหน
“One for All, All for One” ที่เป็นความภักดีในภาพยนต์ แต่ในทางการเมืองก็อาจเปลี่ยนไปไม่เหมือนกันก็ได้.

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
👉  Home and Health … https://www.inno-home.com
👉  Art and Design …… https://www.cose.life

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : July 4, 2023