‘อีซูซุ’ ชนะคดีฟ้องกรมศุล-สรรพากร ไม่ต้องชำระอากร 1.8 พันล้านบาท (ไทยรัฐออนไลน์ 24 ก.ย. 65) … ชัยชนะของ ‘อีซูซุ’ ในคดีนี้ให้ข้อคิดอะไรแก่กรมศุลกากรและผู้ประกอบการ ?

คดีนี้เป็นการพิจารณาถึง 4 เรื่องในคราเดียว โดยบริษัท อีซูซุมอเตอร์ (ประเทศไทย) จำกัด ได้นำ ‘ชุดเกียร์’ รถยนต์เข้ามาเพื่อใช้ประกอบเป็นรถยนต์ระหว่างปี 2542 – 2545
การนำเข้าครั้งนี้เป็นไปตาม ‘ประกาศกระทรวงการคลังที่ ศก. 17/2541 (ครอ. 1)’ เรื่องการนำเข้าที่ได้สิทธิลดหย่อนอากรจาก 42% ลงเหลือ 5% ภายใต้โครงการ AICO
AICO มาจากคำว่า ‘ASEAN Industrial Cooperation Scheme’ เป็นโครงการความร่วมมือด้านอุตสาหกรรมของประเทศอาเซียนที่มุ่งส่งเสริมการผลิตด้วยเทคโนโลยีเป็นฐานการผลิต
สิทธิประโยชน์ทางภาษีคือ การส่งเสริมให้สินค้าภายใต้โครงการที่ซื้อขาย หรือเคลื่อนย้ายภายในประเทศสมาชิกอาเซียนได้รับ “สิทธิลดหย่อนอากรศุลกากร”
ส่วนการใช้สิทธิลดหย่อนอากรตามประกาศดังกล่าว ผู้นำเข้าต้องนำใบรับรองเมืองกำเนิด (Certificate of Origin) และใบรับรองผลิตภัณฑ์ (Certificate of Eligibility) มาประกอบ
ประเด็นปัญหาเกิดขึ้นเมื่อศุลกากรตรวจพบว่า ‘ชื่อ หมายเลข ยี่ห้อ และรุ่น’ ของชุดเกียร์ที่ระบุใน ‘ใบรับรองผลิตภัณฑ์’ ขณะนำเข้าไม่ตรงกับ ‘รุ่นของรถยนต์’ ที่จะนำชุดเกียร์ไปประกอบ
ศุลกากรจึงต้องการยกเลิกสิทธิการลดหย่อนอากรขาเข้า และมีผลให้การลดหย่อนภาษีมูลค่าเพิ่มถูกยกเลิกไปด้วย ภาษีอากรในคดีจึงมีมูลค่ารวมกันสูงถึง 1.8 พันล้านบาท
‘อีซูซุ’ ไม่ยอมรับ ฟ้องทั้งกรมศุลกากรและกรมสรรพากรต่อศาลภาษีอากรกลาง
ศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ตัดสินให้ ‘อีซูซุ’ ชนะเหมือนกันจนเกิดการฎีกา และในที่สุด 23 ก.ย. 65 ศาลฎีกาก็มีคำตัดสินให้ ‘อีซูซุ’ ชนะอีกครั้งโดยให้เหตุผลที่พอสรุปได้ (ผู้เขียน) คือ
การที่ ‘ใบรับรองผลิตภัณฑ์’ ระบุ ‘ชื่อ หมายเลข ยี่ห้อ และรุ่น’ ของชุดเกียร์นั้น เป็นไปตามหลักเกณฑ์และเงื่อนไขของ AICO และประกาศกระทรวงการคลังฯ อย่างถูกต้อง ย่อมได้รับสิทธิการลดหย่อนภาษีอากร
ส่วนชื่อ ‘รุ่นของรถยนต์’ ที่ระบุเป็นเพียง ‘รหัสรุ่น’ ของรถยนต์ที่จะนำ ‘ชุดเกียร์’ ที่นำเข้าไปประกอบ ไม่ใช่สาระสำคัญที่จะส่งผลกระทบต่อสิทธิการลดหย่อนภาษีอากร
‘อีซูซุ’ ชนะทั้ง 3 ศาลด้วยเหตุผลที่ว่า รหัสรุ่นของรถยนต์ที่จะประกอบ ‘ไม่ใช่สาระสำคัญ’

เหตุผลของศาลทำให้เกิดข้อคิดตามมา ในเมื่อไม่ใช่สาระสำคัญ แล้วอะไรคือ ‘สาระสำคัญ’ ?
เมื่อพิจารณาแล้ว คำตอบที่ได้คือ ‘ตัวสินค้าที่นำเข้า’ คือสาระสำคัญ
หากสินค้านำเข้าสอดคล้องกับ ‘เจตนารมณ์’ ของการส่งเสริมฯ แล้ว ผู้นำเข้าก็ควรได้สิทธิยกเว้นหรือลดหย่อนภาษี ข้อมูลประกอบ ข้อมูลปลีกย่อยของสินค้า หรือตัวอักษรที่พิมพ์ผิดพลาดในเอกสารที่ไม่กระทบต่อ ‘เจตนารมณ์’ ก็ย่อม ‘ไม่ใช่สาระสำคัญ’ ตามเหตุผลของศาล มันคือความแตกต่างระหว่างการตีความตามตัวอักษร หรือตามเจตนารมณ์เท่านั้น
การยึด ‘ตัวอักษร’ มากกว่า ‘เจตนารมณ์’ เกิดขึ้นบ่อยในอดีต เช่น การพิมพ์ชื่อรุ่น ยี่ห้อ เลขที่เอกสาร เครื่องหมายและเลขหมาย (Shipping Mark and Number) และอื่น ๆ ในเอกสารทางการค้าขัดแย้งกัน หรือไม่ตรงกับสินค้าที่นำเข้าจริง และเห็นโดยชัดว่าไม่ใช่สาระสำคัญ
แต่ศุลกากรก็มักตีความให้สิทธิการยกเว้น หรือลดหย่อนภาษีตามข้อตกลงการค้าเสรี หรือ FTA (Free Trade Agreement) ถูกยกเลิก เป็นต้น ทำให้ผู้นำเข้าเสียสิทธิประโยชน์ที่ควรได้ กระทบต่อข้อตกลงระหว่างประเทศ และอาจเป็นช่องทางให้เกิดการทุจริตได้ง่าย
แม้ปัจจุบันกรมศุลกากรจะมีการทำความเข้าใจเพิ่มขึ้น และมีประกาศความชัดเจนมากขึ้น
แต่การยื่นฎีกาคดีอีซูซุก็ยืนยันว่า กรมศุลกากรยังมอง ‘ตัวอักษร’ มากกว่ามอง ‘เจตนารมณ์’ อยู่ดีทั้งที่ข้อตกลงระหว่างประเทศย่อมมีศักดิ์สูงกว่ามาก
ในเมื่อผลของฎีกายืนยันชัดเจนแล้ว กรมศุลกากรซึ่งเป็นหน่วยงานจัดเก็บภาษีอากร ป้องกันการหลบเลี่ยง และส่งเสริมการค้าจึงควรนำฎีกานี้มาสร้างแนวทางการทำงานให้ยึดหลัก ‘เจตนารมณ์’ มากกว่าปัจจุบัน
ขณะเดียวกัน ผู้นำเข้า ผู้ส่งออก ตัวแทนออกของ (Customs Broker) และคนทำงานด้านนี้ หากเกิดความขัดแย้งกับศุลกากรบนข้อมูลที่เห็นชัดว่า ‘ไม่ใช่สาระสำคัญ’ ก็ควรต่อสู้
วิธีการต่อสู้ที่ดีที่สุดคือ ความรู้และความเข้าใจที่คนทำงานควรมี
เจตนารมณ์ของการส่งเสริมแต่ละเรื่องหรือแต่ละโครงการคืออะไร ? สินค้าที่นำเข้าเป็นไปตามเจตนารมณ์อย่างไร ? และตัวอักษรที่ขัดแย้งไม่ใช่สาระสำคัญอย่างไร ?
หากจำเป็นต้องต่อสู้ในชั้นศาลก็ควรนำผลฎีกาคดีอีซูซุในครั้งนี้เป็นแนวทาง ตัวสินค้านำเข้าต้องเป็นสาระและต้องให้ความสำคัญมากกว่า
คดี ‘อีซูซุ’ จึงให้ความรู้ และให้ข้อคิดมากกว่าการอ่านเพียงผ่านสายตาไป.

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
SNP Group

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : October 4, 2022