“กระเป๋าแบรนด์เนม นาฬิกาหรูจะไม่ถูกตรวจค้น”
แถลงการณ์นี้ออกโดยศุลกากรเมื่อ 6 ก.พ. 2566 เพื่ออำนวยความสะดวกให้นักท่องเที่ยวต้อนรับการเปิดประเทศ แต่จะเป็นต้นแบบให้ตำรวจและหน่วยราชการอื่นผ่อนคลายได้หรือไม่ ?

แถลงการณ์มีความชัดเจน รักษาภาพลักษณ์ที่ดีของศุลกากรเอง และส่งเสริมประเทศไทยด้านการท่องเที่ยวที่กำลังเริ่มต้นด้วยดีภายหลัง Covid-19
นักท่องเที่ยวอาจไม่รู้ แต่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานถูกย้ำเตือนให้ถือเป็นแนวทางปฏิบัติ
การรายงานของสื่อมีหลายสำนัก ครบถ้วนบ้าง ไม่ครบถ้วนบ้าง และอาจก่อให้เกิดความเข้าใจผิดง่าย ๆ ต่อนักท่องเที่ยวและคนไทยที่เดินทางกลับประเทศ ดังนี้
1. แถลงการณ์ดังกล่าวไม่ใช่นโยบายพิเศษ แต่เป็นระเบียบปฏิบัติเดิมอยู่แล้วที่ศุลกากรจะไม่ตรวจค้นนักท่องเที่ยวต่างชาติ และครอบคลุมคนไทยที่เดินทางกลับประเทศด้วย
2. ของที่ไม่ตรวจค้นคือ สินค้าแบรนด์เนม นาฬิกาหรู และอื่น ๆ แม้จะมีราคารวมเกิน 20,000 บาทตามที่กำหนดแต่ถือเข้ามา แต่มีลักษณะของใช้ส่วนตัวที่สวมใส่เข้ามา ไม่ใช่ของต้องห้าม ต้องกำกัด เช่น อาวุธ ยาเสพติด สัตว์ป่า หรือซากตามอนุสัญญาไซเตส เป็นต้น
3. ศุลกากรยังมีการให้เสียภาษีปกติในกรณีที่เห็นชัดเจนโดยไม่ได้ตรวจค้นว่า ของนำเข้านั้นมีลักษณะไม่ใช่ของใช้ส่วนตัว แต่เป็นไปในเชิงพาณิชย์ และมีราคาเกิน 20,000 บาท เช่น ของที่ใส่กล่องมา ของที่ซื้อมาฝากผู้อื่น เป็นต้น
4. ศุลกากรจะยังมีการตรวจค้นเฉพาะในกรณีที่มีข้อมูลทางลับ มีเบาะแสความผิดปกติ หรือนำมาขายซึ่งยังคงให้นักท่องเที่ยวปฏิบัติตามขั้นตอน พิธีการ และเสียภาษีให้ถูกต้อง
5. เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ไม่เกิน 1 ลิตร บุหรี่ไม่เกิน 200 มวน หรือซิการ์ หรือยาเส้น อย่างละ 250 กรัม หรือหลายชนิดรวมกันมีน้ำหนักทั้งหมด 250 กรัม ถือเป็นของใช้ส่วนตัวที่ได้ยกเว้นภาษี
6. บุหรี่ไฟฟ้าเป็นของที่ห้ามนำเข้า แม้จะเป็นของใช้ส่วนตัว ศุลกากรจะมีกล่องให้ทิ้งไว้ที่ด่าน
ข้อคิดเห็นคือ บุหรี่ไฟฟ้าอาจมีราคาสูง ของมีคุณค่า นักท่องเที่ยวอาจไม่ทราบว่าเป็นของห้ามนำเข้า และห้ามสูบในประเทศไทย หากให้ทิ้งก็อาจสร้างความไม่พอใจ แต่หากเปลี่ยนเป็นการฝากที่ด่าน เรียกเก็บค่าธรรมเนียมฝาก ให้มารับภายในวันที่กำหนดเพื่อนำกลับออกไป หากไม่มารับตามกำหนดจะถูกทำลายก็จะให้ความรู้สึกที่ดียิ่งขึ้นต่อนักท่องเที่ยว
แถลงการณ์ไม่ใช่ของใหม่ เพียงออกมาตอกย้ำ แต่ก็ให้ความรู้สึกที่ดีต่อประชาชน

หากพิจารณาตามหลักการ กฎหมายศุลกากรมีความเข้มงวด หลบเลี่ยงภาษีเล็กน้อย ผิดนิด ผิดหน่อยก็ถือว่าผิด แต่ศุลกากรไม่ตรวจค้น มีมาตรการ และมีแถลงการณ์ให้ผ่อนคลาย
ภายใต้รัฐธรรมนูญเดียวกัน ประเทศเดียวกัน กรมศุลกากรผ่อนคลายได้ ทำไมตำรวจและหน่วยราชการอื่นจะผ่อนคลายเพื่อสร้างความรู้สึกที่ดีต่อประชาชนบ้างไม่ได้ ตัวอย่างเช่น
การขับรถยนต์เกินความเร็วที่กำหนดเล็กน้อย ไม่มีเจตนา การใช้ป้ายแดงกับรถยนต์ใหม่ที่มีหลักฐานพิสูจน์ว่าโชว์รูมผู้ขายรถยนต์ใหม่ติดมาให้ แต่ตำรวจก็ไม่ฟัง จะจับ จะดำเนินคดี
การปลูกกัญชาและกัญชงเพื่อการใช้ในครัวเรือน หรือการแพทย์ เล็กน้อย ไม่ใช่การค้า แต่ต้องเดือดร้อนจากตำรวจที่ยึดแต่ตัวอักษร ปัจจุบันมีการเมืองพยายามให้มีกฎหมายรองรับ ทั้งที่กฎหมายยังไม่มีผลบังคับใช้ แต่การจับกุมกลับเงียบหาย แสดงให้เห็นว่าการผ่อนคลายทำได้ หรือการกลั่นสุราที่ชาวบ้านกลั่นเองเล็กน้อย แต่มักถูกจับเพราะไม่มีกฎหมายรองรับ เป็นต้น
ตัวอย่างต่าง ๆ นานาข้างต้นเป็นเรื่องจริงในอดีต ปัจจุบันยังมี และในอนาคตก็น่าจะยังมี บางเรื่องก็เห็นการผ่อนคลาย บางเรื่องไม่เห็น ทั้ง ๆ ที่ทุกหน่วยราชการมีนายกรัฐมนตรีคนเดียวกันและถือเป็นผู้บังคัญชาสูงสุดของหน่วยราชการทุกกระทรวง กรม และกอง
ในเมื่อศุลกากรมีอำนาจตรวจค้น แต่มีแถลงการณ์ไม่ตรวจค้นให้ผ่อนคลาย ถ้าหากนายกรัฐมนตรีจะบัญชาให้หน่วยงานต่าง ๆ สร้างมาตรการผ่อนคลายในความผิดที่ผ่อนคลายได้ และจัดให้มีแถลงการณ์ตามอย่างศุลกากรบ้างก็จะดีไม่น้อย
ความผิดเล็กน้อย ไม่มีเจตนา บางเรื่องมีมาตรการอยู่แล้ว บางเรื่องไม่มี แต่หากผ่อนคลายได้ ความสงบสุขของสุจริตชนก็จะเกิดตามมาได้อีกมาก.

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร
SNP Group

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/

Date Published : February 14, 2023