“ฟิลิปปินส์ประกาศสงครามการค้ากับไทย เตรียมขึ้นภาษีนำเข้ารถยนต์”

ราวปลายเดือน พ.ย. 62 ก่อนที่ศาลอาญาชั้นต้นจะตัดสินคดี “บุหรี่มอร์ริส” โดยสั่งปรับจำเลยเป็นเงินถึง 1,225 ล้านบาท ประเทศฟิลิปปินส์ได้ออกประกาศขู่ประเทศไทยด้วยข้อความข้างต้น (ไทยโพสท์ https://www.posttoday.com/economy/news/606332)

คำขู่ของฟิลิปปินส์ข้างต้นมิได้ทำให้ “การสำแดงราคาซื้อขายต่ำ” ของ “บุหรี่มอร์ริส” มีสถานการณ์ดีขึ้น ทั้ง ๆ ที่ก่อนการตัดสิน คณะผู้พิจารณาของ WTO ก็มีมติทั้งชั้นต้นและอุทธรณ์ให้ฟิลิปปินส์ชนะตามที่ร้องขอ

WTO มิให้ไทยนำ “การสำแดงราคาซื้อขายต่ำ” ของ “บุหรี่มอร์ริส” มาประเมินภาษีอากรใหม่ แต่ศาลอาญาชั้นต้นของไทยกลับเชื่อข้อมูลที่กรมศุลกากรนำสืบจนตัดสินให้จำเลยชำระค่าปรับ 1,225 ล้านบาทตามที่เป็นข่าว

เรื่องนี้จึงควรเป็นบทเรียนให้ผู้นำเข้าทั่วไปเข้าใจถึงความสำคัญของ “ราคาซื้อขาย” ที่ใช้สำแดงเพื่อชำระค่าภาษีอากรขณะนำเข้า

หากพิจารณาตามหลักการแล้ว การนำ “ราคาซื้อขาย” มาคำนวณเป็นค่าภาษีอากรนั้นถือว่าเป็นธรรมต่อผู้นำเข้าที่บริสุทธิ์ใจมากที่สุด แต่ประเด็นคือการพิสูจน์

การพิสูจน์ว่า ราคานำเข้านั้นเป็นราคาที่แท้จริงตามนัยแห่งกฎหมาย

สิ่งที่ผู้นำเข้าควรเข้าใจคือ ความสามารถในการต่อรองราคาสินค้าของผู้นำเข้าแต่ละรายมีไม่เท่ากัน สินค้าชนิดเดียวกัน มีต้นกำเนิดเหมือนกัน มีคุณภาพ มีปริมาณ และมีลักษณะอื่นเหมือนกัน ผู้นำเข้าแต่ละรายอาจได้ “ราคาซื้อขาย” ต่างกันซึ่งเป็นเรื่องปกติของการค้า

แต่ในทางภาษีอากร ในทางกฎหมายกลับไม่ใช่

กฎหมายมีหลักเกณฑ์และมีความเสมอภาค สินค้าเหมือนกันก็ต้องชำระภาษีอากรเท่ากันโดยใช้ “ราคาศุลกากร” เป็นเกณฑ์การคำนวณ

นั่นคือความเสมอภาคที่เป็นธรรม

ผู้นำเข้าบางรายอาจทราบ บางรายอาจทราบไม่ชัดเจน หรืออาจไม่ทราบเลยก็ได้

ส่วนใหญ่เมื่อได้ “ราคาซื้อขาย” มาแล้วก็นำราคาซื้อขายนั้นมาคำนวณเป็นค่าภาษีอากรและจะไม่พอใจเมื่อถูกศุลกากรใช้ “ราคาศุลกากร” มาประเมินใหม่จนทำให้ภาษีอากรเพิ่มและอาจมีค่าปรับอย่างกรณี “บุหรี่มอร์ริส” ที่ถูกสั่งปรับถึง 1,225 ล้านบาทเป็นต้น

“ราคาศุลกากร” จึงถูกบัญญัติให้เป็นกฎหมาย

พระราชบัญญัติศุลกากร พ.ศ. 2560 มาตรา 16 กำหนดให้ “ราคาศุลกากร” กรณีนำเข้าให้หมายถึง “ราคาแห่งของเพื่อความมุ่งหมายในการจัดเก็บอากรตามราคาอย่างใดอย่างหนึ่ง”

คำว่า “อย่างใดอย่างหนึ่ง” นั้น กฎหมายกำหนดไว้ถึง 6 ทางโดยให้ใช้ทางที่ 1 ที่มีความสำคัญที่สุดก่อน ทางที่ 1 หรือวิธีที่ 1 ที่บัญญัติไว้คือ

(ก) ราคาซื้อขายของที่นําเข้า

ความหมายคือ กฎหมายให้เกียรติ “ราคาซื้อขาย” ที่ผู้นำเข้าสำแดงก่อนโดยมีเงื่อนไขว่า “ราคาซื้อขาย” นั้นต้องมีหลักฐานการชำระเงินที่แท้จริงซึ่งได้รวมค่าใช้จ่ายต่าง ๆ และรวมถึงค่านายหน้า ค่าสิทธิอื่น ๆ ไปด้วย

ผู้นำเข้าที่เข้าใจและต้องการใช้ประโยชน์จากกฎหมายข้อนี้จึงควรเตรียม “หลักฐานการชำระเงินที่แท้จริงและเชื่อถือได้” ไว้เสมอ เช่น สัญญาซื้อขายระหว่างประเทศที่ชัดเจน หรือ L/C (Letter of Credit) เพื่อการชำระเงิน เป็นต้น

การโอนเงินค่าสินค้ากันเองโดยไม่มีหลักฐานที่น่าเชื่อถือรองรับ หรือหลักฐานไม่ชัดเจน หรือมีความน่าสงสัยก็เป็นเหตุให้ศุลกากรไม่เชื่อ ไม่ยินยอมนำ “ราคาซื้อขาย” ในลำดับที่ 1 มาใช้เป็น “ราคาศุลกากร”

ในที่สุดก็หันไปใช้ “ราคาศุลกากร” ที่กำหนดในลำดับที่ 2 และลำดับต่อไปตามกฎหมายและข้อตกลง GATT (General Agreement of Tariff and Trade) ของ WTO ซึ่งเป็นแนวทางที่กรมศุลกากรใช้ในการนำสืบจนศาลตัดสินในคดี “บุหรี่มอร์ริส”

ลำดับ “ราคาศุลกากร” ที่ผู้นำเข้าควรทราบประกอบด้วย

(ก) ราคาซื้อขายของที่นําเข้า

(ข) ราคาซื้อขายของที่เหมือนกัน

(ค) ราคาซื้อขายของที่คล้ายกัน

(ง) ราคาหักทอน

(จ) ราคาคํานวณ

(ฉ) ราคาย้อนกลับ

หากท่านผู้นำเข้าของไทยไม่มีเจตนาซ่อนเร้นราคาซื้อขายใด ๆ หรือท่านมีเจตนาจะชำระภาษีอากรด้วยความถูกต้องอย่างแท้จริง การทำความเข้าใจเพื่อสร้าง “ราคาซื้อขายของที่นำเข้า” ให้เป็น “ราคาศุลกากร” ก็เป็นสิ่งที่ท่านผู้นำเข้าควรเข้าใจอย่างมาก

ข้อตกลงของ GATT ก็ดี การจัดการของ WTO ก็ดี และการต่อสู้ของ “บุหรี่มอร์ริส” ก็ดี ทั้งหมดนี้คือแนวทางการศึกษาเพื่อป้องกันความผิดพลาดมิให้เกิดจากความบริสุทธิ์ใจได้ง่าย ๆ

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร

ป.ล. วิกิพีเดียให้ข้อมูลของกิจการฟิลลิป มอร์ริส อินเตอร์เนชั่นแนลโดยย่อดังนี้

“เป็นบริษัทข้ามชาติ ผลิตบุหรี่และยาสูบ สัญชาติอเมริกัน ผลิตภัณฑ์มียอดขายมากกว่า 180 ประเทศนอกเหนือจากสหรัฐ ผลิตภัณฑ์ที่เป็นที่รู้จักและมียอดจำหน่ายดีที่สุดของบริษัทคือ มาร์ลโบโร”

ฟิลลิป มอร์ริส อินเตอร์เนชั่นแนล จึงเป็นบริษัทข้ามชาติที่ใหญ่โตมาก มีโรงงานผลิตในหลายประเทศรวมทั้งฟิลิปปินส์ และมีตัวแทนนำเข้าในประเทศไทย