“เสรีภาพ เสมอภาค และภราดรภาพ”

สัญลักษณ์ชู 3 นิ้วมาจากการปฏิวัติฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1789 – 1799 ที่ให้ความหมายข้างต้น (https://www.posttoday.com/politic/report/298157)

เสรีภาพ คือ บุคคลมีเสรีภาพด้านความคิด ความเชื่อ และการเมือง ฯลฯ

เสมอภาค คือ บุคคลมีความเท่าเทียมกันตามกฎหมายตามหลักความยุติธรรม ฯลฯ

ภราดรภาพ คือ บุคคลมีความเป็นพี่น้องกัน ไม่เน้นผิวพรรณ หรือเผ่าพันธุ์ ฯลฯ

ขณะที่หนังเรื่อง The Hunger Game นำการชู 3 นิ้วให้นักแสดงนำใช้ แต่สื่อความหมายว่า “ขอบคุณ สรรเสริญ และลาก่อน” (https://accesstrade.in.th)

ปัจจุบัน “เด็กดิจิทัล” และม็อบ “เยาวชนปลดแอก” ก็ใช้สัญลักษณ์ชู 3 นิ้วที่พรรคการเมืองฝ่ายค้านเคยใช้มาก่อนเพื่อขับไล่ “รัฐบาลอนาล็อก” ของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา โดยสื่อความหมาย 3 ประการคือ 

1. 1. 1. 1. ให้หยุดคุกคามประชาชน
         2. ให้มีการร่างรัฐธรรมนูญใหม่
         3. ให้มีการยุบสภาเพื่อเลือกตั้งใหม่

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา การชู 3 นิ้วได้ลุกลามไปถึงนักเรียนมัธยม ไม่มีใครตอบได้ว่า เยาวชนชู 3 นิ้วที่เข้าใจความหมายข้างต้นจะมีสักกี่คน แต่จากรายงานข่าวของสื่อต่าง ๆ พบว่าเยาวชนที่ชู 3 นิ้ว น้อยคนจริง ๆ ที่เข้าใจความหมาย

ส่วนใหญ่การชู 3 นิ้วของนักเรียนมัธยมก็เพื่อระบาย หรือเรียกร้องความต้องการของกลุ่มตน เช่น การไม่ใส่ชุดนักเรียน การไว้ผมยาว ห้ามให้เกรด 0 ห้ามลงโทษ และอื่น ๆ ควบคู่กับการขับไล่รัฐบาลที่ตนได้ข้อมูลมาว่า “เผด็จการ” 

สิ่งนี้สื่อให้เห็นถึงสมอง ความแยบยล เล่ห์เหลี่ยม และความเหี้ยมเกรียมของผู้อยู่เบื้องหลังที่นำความต้องการส่วนตัวและความบริสุทธิ์ของนักเรียนมัธยมมาใช้ควบคู่กับการขับไล่รัฐบาลได้ 

แต่หากผู้บริหารประเทศ ผู้บริหารโรงเรียน หรือผู้ปกครองพิจารณาข้อเรียกร้องด้วยสติ แม้จะเป็นเรื่องส่วนตัวมากกว่าก็จะพบความใสซื่อและความบริสุุทธ์อย่างมากของเยาวชนเหล่านี้

แม้ข้อเรียกร้องส่วนตนจะดูขาดหลักการ และเหตุผลไปบ้าง แต่ก็พอสัมผัสถึงความกดดันที่เยาวชนได้รับ มันอาจเกิดจากการขาดความอบอุ่นในครอบครัว การขาดการแสดงออก หรือเป็นไปตามสภาพความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่ประเทศไทยมีมาตั้งแต่ก่อนปี 2475 ก็ได้

ขณะที่ครูบางท่านให้การสนับสนุนการชู 3 นิ้ว บางท่านก็คัดค้าน ส่วนผู้ปกครองก็มีทั้งสนับสนุนและคัดค้าน แต่บางท่านก็โกรธครูที่มีความเห็นไม่สอดคล้องกับผู้ปกครอง

การให้อิสระในการพูด การเปิดพื้นที่ให้แสดงออกภายใต้ขอบเขตของกฎหมาย และการขอให้โรงเรียน ผู้ปกครอง และหน่วยงานของรัฐรับฟังเยาวชนซึ่งกระทรวงศึกษามีคำสั่งออกมาจึงเป็นทางออกที่ดีที่สุด

รัฐบาลและผู้บริหารโรงเรียนจะแสดงท่าทีแข็งกร้าวต่อเยาวชนเหล่านี้ไม่ได้เด็ดขาด เขาคือพลังบริสุทธิ์ แม้ข้อเรียกร้องส่วนตัวบางเรื่องอาจเกินเลยกฎโรงเรียนและระเบียบสังคมไปบ้างก็ตาม

ความเหลื่อมล้ำในประเทศไทยเกิดขึ้นมานานและเป็นเงื่อนไขหนึ่งของการปฏิวัติปี 2475 

ฐานะที่แตกต่างกันมาก ระดับความรู้ ความเข้าใจ และการศึกษามีส่วนทำให้ความเหลื่อมล้ำมีระดับขึ้น ๆ ลง ๆ ตามไปด้วย 

ภายหลังปฏิวัติ 2475 ทหารและนักการเมืองต่างหมุนเวียนเข้ามาบริหารประเทศ ร่วมกันได้บ้าง แบ่งปันกันบ้าง แก่งแย่งกันเองบ้าง ทหารเข้ามาโดยการรัฐประหารมากกว่าการเลือกตั้ง 

ส่วนนักการเมืองนิยมการสร้างนโยบาย การอภิปราย การจูงใจ และการเลือกตั้งมากกว่า

แต่ทั้งทหารและนักการเมืองในอดีตต่างก็ถูกกล่าวหาเรื่อง “การทุจริต” และใช้ “การทุจริต” สาดโคลนเข้าใส่กัน จริงบ้าง เท็จบ้างจนกว่าศาลท่านจะตัดสินซึ่งมักใช้เวลานาน

การหมุนเวียนเข้ามาบริหารประเทศของทหารและนักการเมือง โดยการรัฐประหารและการเลือกตั้งถูกเรียกว่าเป็นวงจรอุบาทว์เกือบ 100 ปี โดยความเหลื่อมล้ำไม่ได้ลดลงจากสังคมนัก

ตรงกันข้าม การแก่งแย่งอำนาจโดยมีประชาชนถูกมอมเมาด้วยนโยบายขายฝัน ด้วยการจูงใจ หรือชักนำให้เป็นฐานเสียงของทั้ง 2 ฝ่ายกลับตอกย้ำความเหลื่อมล้ำให้มากขึ้น 

ทหารและนักการเมืองไม่ใช่ว่าจะไม่ดีทุกคน ทหารและนักการเมืองที่ดีก็มีมาก แต่ไม่ว่าจะมีมากเท่าไร สุดท้ายความเหลื่อมล้ำก็ยังมีมากและลุกลามถึงเยาวชนในวันนี้

ตัวอย่างความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้นเร็ว ๆ นี้ เช่น คดีของนายบอสกระทิงแดงยังไม่ถูกนำขึ้นสู่ศาลเป็นเวลา 8 ปี แต่คดีแกนนำม็อบเยาวชนถูกตามจับตามหมายศาลในเวลารวดเร็ว หรือการจัดซื้อเรือดำน้ำ 2 ลำที่เป็นข่าว ท่ามกลางการเห็นด้วยและการคัดค้านของประชาชน เป็นต้น 

คำว่า “เสรีภาพ เสมอภาค และภราดรภาพ” จึงคล้าย ๆ จะยังไม่เกิดขึ้นในประเทศไทย  

โลกเปลี่ยนแปลงเร็วมาก ความคิดเห็นของเยาวชนก้าวไกลมาก หากตัดประเด็นข้อเรียกร้องส่วนตัวออกไปจะพบว่า ข้อเรียกร้องหลายข้อเกิดจากความเหลื่อมล้ำจนกลายเป็นความกดดัน

แม้รัฐบาลจะรู้ว่ามีต่างชาติและกลุ่มผู้ต้องการอำนาจอยู่เบื้องหลัง แต่รัฐบาลจะอ้างความชอบธรรมทางกฎหมายเข้าปราบก็ไม่ได้ ความบริสุทธิ์ของเยาวชนจะทำให้เรื่องลุกลามใหญ่โตมากขึ้น 

สิ่งที่รัฐบาลน่าจะทำได้ดีที่สุดนอกจากการเปิดพื้นที่ให้แล้ว การสร้างความเชื่อมั่นให้เกิดขึ้นด้วยผลงานทั้งด้านการปราบปรามการทุจริต การลงโทษด้วยความรวดเร็ว การแก้ปัญหาสังคม เศรษฐกิจ และการเมืองเพื่อลดความเหลื่อมล้ำจึงเป็นวิธีการที่ดีที่สุด

หากรัฐบาลทำได้อย่างเป็นรูปธรรม พลังของฝ่ายต่าง ๆ ก็จะขาดความชอบธรรมไปเอง

ไม่มีใครตอบได้ว่าม็อบเยาวชนจะก้าวไกลไปถึงจุดใด และความเหี้ยมโหดของผู้อยู่เบื้องหลังจะทะลุไปถึงมิติใด แต่หากรัฐบาลไม่มีผลงานให้เกิดความเชื่อมั่น พลังบริสุทธิ์นี่แหละจะใหญ่โตขึ้นพร้อม ๆ กับเล่ห์เหลี่ยมของผู้อยู่เบื้องหลังจนนำไปสู่การล้มรัฐบาลอย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน

ใครจะไปเชื่อ การชู 3 นิ้วของเยาวชนที่บริสุทธิ์อาจลุกลามไปช่วยผู้อยู่เบื้องหลังล้มรัฐบาลได้จริง ๆ ทั้งหมดนี้อยู่ที่ตัวรัฐบาลเอง ไม่ได้อยู่ที่นิ้วทั้ง 3 ที่ชูขึ้นมา

ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร

CEO – SNP Group

อ่านบทความอื่นที่เขียนโดย ดร. สิทธิชัย ชวรางกูร ได้ที่ http://snp.co.th/e-journal/